سعید کریمی - عضو هیئت علمی دانشکده محیط زیست پردیس دانشکده فنی دانشگاه تهران
علی صیادی - دانشجوی دکتری برنامه ریزی محیط زیست دانشگاه تهران

شهر تبریز از موقعیت جغرافیایی بسیار مناسبی به جهت قرارگیری بر سر راه ارتباطی ایران اروپا برخوردار است، این شهر با رشد چشمگیر جمعیت طی چند دهه اخیر روبه رو بوده و این رشد جمعیت همواره نیازمند تامین مسکن بوده است. توسعه شهرها همواره نیاز به برنامه منظمی برای جلوگیری از آسیب به محیط زیست و دستیابی به توسعه ی پایدار دارند. در این پژوهش با استفاده از داده های ماهواره های لندست ۵ و ۸ وضعیت رشد ساختمان های شهر تبریز طی سال های ۱۹۹۱ الی ۲۰۲۱ موردبررسی قرارگرفته است، بدین منظور ابتدا داده های ماهواره لندست در نرم افزار ENVI ۵.۳ تصحیح و پایش شده و با استفاده از شاخص NDBI رشد و پیشرفت بافت مسکونی در شهر تبریز مورد بررسی قرارگرفته است، در ادامه با استفاده از نرم افزار ARCGIS ۱۰.۸ خروجی به صورت نقشه تهیه گردیده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد در سال ۱۹۹۱ تمرکز ساختمان های شهر در مرکز شهر قرارگرفته بوده، در ادامه در سال ۲۰۰۰ افزایش ساختمان ها در مرکز شهر و همچنین پیشرفت ساختمان ها بافاصله از مرکز شهر مشخص گردیده است، همچنین در سال های ۲۰۱۰ و ۲۰۲۱ رشد چشمگیر ساختمان ها در تمام جهات به خصوص از غرب و شرق (مسیرهای ورودی و خروجی شهر) صورت گرفته است. لازم به ذکر است که در این پژوهش فضای بیشتری نسبت به شهر موردبررسی قرارگرفته و تغییرات مناطق هم جوار این شهر نیز در تصاویر مشخص گردیده است.

توسعه شهری، شهر تبریز، NDBI، لندست، Gis.