نظریه نفی صفات در مدرسه کلامی کوفه و قم
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه سفینه، دوره: 19، شماره: 75
- کد COI اختصاصی: JR_SAFINE-19-75_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 70
نویسندگان
استاد بخش فلسفه، کلام و ادیان دانشگاه تهران(دانشکدگان فارابی)
دانش آموخته دکتری کلام امامیه،دانشگاه تهران(دانشکدگان فارابی)
چکیده
امروزه نظریه عینیت صفات با ذات به عنوان تفسیری از توحید صفاتی، اندیشه ای معروف و متداول در میان متکلمان امامیه تلقی می شود. انتساب این اندیشه به مدارس کلامی امامیه، خصوصا پیش از رونق فلسفه صدرایی به صورت جدی مورد تردید است. بررسی آثار و شواهد نشانگر آن است که نه تنها در این مدارس اثری از نظریه عینیت صفات با ذات قابل مشاهده نیست، بلکه گرایش ایشان به نظریه نفی صفات، به عنوان رقیب نظریه عینیت، از ادله و شواهد فراوانی برخوردار است. این نوشتار با روش مطالعه اسنادی با تحلیل گزارش های تاریخی و نیز بررسی کلمات و مبانی متکلمین امامیه در دو مدرسه کوفه و قم، در صدد رصد نظریه نفی صفات در این دو مدرسه است. بررسی گزارش های کلامی و نیز کلمات متکلمان شاخص این دو مدرسه، یعنی زراره، هشام بن حکم و مومن الطاق، نشان از صحت انتساب نظریه نفی صفت به ایشان دارد. نقل صریح احادیث نفی صفت بدون هیچ گونه تفسیر و تاویل، روایات نفی توصیف، روایات نفی وساطت صفت میان ذات و افعال الهی، روایات حدوث اسماء، تفسیر سلبی و کارکردی صفات و پرهیز از تفسیر اثباتی، و نیز اظهار تنافی اثبات صفت با آموزه توحید ذاتی و لزوم محدود شدن ذات، برخی از ادله و شواهد انتساب نفی صفت به این دو مدرسه کلامی است.کلیدواژه ها
نفی صفات, مدرسه کوفه, نیابت ذات از صفات, مدرسه قم, عالم لذاته.اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.