بررسی تطبیقی جبر و اختیار از دیدگاه لایب نیتس و علامه طباطبایی
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه فلسفه دین، دوره: 17، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JPHT-17-2_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 179
نویسندگان
دانشیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور، قم، ایران
استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور، قم، ایران
استادیار گروه الهیات، دانشگاه پیام نور، قم، ایران
چکیده
بحث از مسئله جبر و اختیار یکی از مهم ترین مسائل تاریخ تفکر بشریت و همواره محل مواجهه طیف گسترده ای از آرای اندیشمندان بوده است. سوال اصلی این خواهد بود که آیا اعتقاد به اصل هماهنگی پیشین، بنیاد نوعی نفی اختیار و حاکمیت ضرورت نیست؟ چگونه اراده ازلی الهی با اختیار آدمی سازگار است؟ لایب نیتس به عنوان یکی از فلاسفه بزرگ قبل از کانت، در صدد است که با تمایز میان ضرورت مطلق و ضرورت شرطی و نظریه جهان های ممکن، به تثبیت اختیار انسان بپردازد. علامه طباطبایی هم اختیار را امری فطری دانسته و بیان کرده است که قاعده «ضرورت سابق الشی ما لم یجب لم یوجد» هیچ منافاتی با اختیار انسان ندارد. در این پژوهش ضمن بیان مبانی لایب نیتس و علامه طباطبایی، دیدگاه لایب نیتس نقد می شود. آنچه در اینجا مهم بوده، بیان دیدگاه این دو اندیشمند و تطبیق، تحلیل و بررسی آن است.کلیدواژه ها
اختیار, جبر, علم الهی, علامه طباطبایی, لایب نیتساطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.