سعید عبدی اردستانی - Department of Soil Science, College of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran.
بنفشه خلیلی - Department of Soil Science, College of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran.
محمد مهدی مجیدی - Department of Agronomy and Plant Breeding, College of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran.

ترشحات و ویژگی های مورفولوژیک ریشه نقش مهمی در پاسخ گیاه به تنش خشکی ایفا می کنند اما در مورد نتایج کاربردی این تغییرات بر جمعیت میکروبی ریزوسفر پژوهش های کمی انجام شده است. در این بررسی فرض شده است که در پاسخ به تنش خشکی، تغییرات در ترشحات ریشه، استراتژی رشد و سیستم ریشه ای ژنوتیپ های حساس و مقاوم به خشکی گونه های علفی می تواند متفاوت باشد و بنابراین تنش خشکی آثار متفاوتی بر جمعیت میکروبی ریزوسفر این گیاهان به دنبال خواهد داشت. در این پژوهش فعالیت میکروبی خاک ریزوسفری ژنوتیپ های حساس و مقاوم سه گونه چمنی علف باغ، علف پشمکی و فسکیوی بلند در شرایط طبیعی و تنش خشکی پس از گذشت ۴ سال در مزرعه بررسی شد. زیست توده میکروبی ریزوسفر در ژنوتیپ های مختلف واکنش های متفاوتی به تنش آبی نشان دادند. میزان کربن زیست توده میکروبی خاک ریزوسفری هر دو گروه ژنوتیپ های حساس و مقاوم گونه علف پشمکی، در شرایط تنش خشکی افزایش یافت، اما در مورد گونه علف باغ روندی برعکس مشاهده شد، به طوری که در هر دو نوع ژنوتیپ، تنش آبی موجب کاهش کربن زیست توده میکروبی شده است. در مورد گونه فسکیوی بلند نیز در تیمار تنش خشکی کربن زیست توده میکروبی خاک ریزوسفری در ژنوتیپ های حساس افزایش و در ژنوتیپ های مقاوم کاهش یافت. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد ژنوتیپ های حساس و مقاوم به خشکی علف پشمکی پاسخ مشابه به تنش آبی نشان دادند که تایید کننده استراتژی های تکاملی علف پشمکی در شرایط تنش آبی برای افزایش جمعیت میکروبی ریزوسفر است و می تواند بهبود وضعیت تغذیه ای این علف را به دنبال داشته باشد. بررسی مجموع ژنوتیپ های مقاوم و حساس به خشکی نشان داد که کربن زیست توده میکروبی خاک ریزوسفری در کلیه خاک های کشت شده بیش تر از خاک شاهد (بدون گیاه) بود. همچنین، در شرایط تنش آبی، کربن زیست توده میکروبی خاک ریزوسفری گونه های حساس و مقاوم به خشکی تقریبا مشابه بوده اما در شرایط بدون تنش، کربن زیست توده میکروبی ریزوسفر ژنوتیپ های مقاوم به خشکی بیش تر بود.

Water stress, Microbial biomass carbon, Microbial biomass nitrogen, Drought-sensitive genotypes, Drought-tolerant genotypes., تنش آبی, کربن زیست توده میکروبی, نیتروژن زیست توده میکروبی, ژنوتیپ حساس به خشکی, ژنوتیپ مقاوم به خشکی.