فاطمه محمدی تازه کند - Department of Horticultural Sciences and Engineering, Faculty of Crop Sciences, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran.
کامران قاسمی - Department of Horticultural Sciences and Engineering, Faculty of Crop Sciences, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran.
حمیدرضا روستا - Department of Horticultural Sciences and Engineering, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Arak, Arak, Iran.

 نقش بی بدیل عنصر سیلیسیم در کاهش انواع تنش های زنده و غیرزنده به طور گسترده ای اثبات شده است ولی پژوهش جامعی در مورد تاثیر این عنصر بر رشد و نمو گیاه کاهو در شرایط کشت هیدروپونیک بدون تنش انجام نشده است. با توجه به اهمیت تجاری کاهو و همچنین عمر پس از برداشت کوتاه آن، در پژوهش حاضر علاوه بر تاثیر سیلیسیم بر کیفیت و کمیت کاهو، عمر انبارمانی آن نیز مورد بررسی قرار گرفته است. آزمایش حاضر در قالب طرح کاملا تصادفی با نه سطح سیلیسیم (شامل سطوح صفر، ۰/۲۵، ۰/۵، ۰/۷۵، ۱، ۱/۲۵، ۱/۵، ۱/۷۵ و ۲ میلی مولار سیلیسیم از منبع مونوسیلیسیک اسید)، در سه تکرار و در هر تکرار دو بوته، در کشت بدون خاک (کوکوپیت + پرلیت) انجام شد. صفات مورد ارزیابی شامل زیست توده، انبارمانی (درصد کاهش وزن و کیفیت خوراکی)، ویژگی های بیوشیمیایی (غلظت نیترات و سیلیسیم برگ، آنتی اکسیدان ها، فنل و فلاونوئیدها) و شاخص های فتوسنتزی بودند. نتایج نشان داد که بیش ترین وزن تازه خوراکی، وزن خشک خوراکی و وزن خشک کل کاهو در شاهد به دست آمد. اما بیش ترین وزن تازه ریشه در غلظت زیاد سیلیسیم (۱ تا ۲ میلی مولار سیلیسیم) و بیش ترین وزن خشک ریشه در غلظت ۰/۲۵ میلی مولار سیلیسیم دیده شد. بیش ترین درصد بخش خوراکی به ریشه در سطح ۰/۵ میلی مولار سیلیسیم بود. در صفات انباری، کم ترین درصد کاهش وزن کاهو در غلظت های ۰/۵ و ۱/۲۵ میلی مولار سیلیسیم و بهترین کیفیت خوراکی در سطح ۰/۷۵ میلی مولار سیلیسیم مشاهده شد. بیش ترین تعرق و هدایت روزنه ای در غلظت ۰/۲۵ میلی مولار و بیش ترین فعالیت آنتی اکسیدان در غلظت ۰/۵ میلی مولار به دست آمد. بیش ترین غلظت فنل در سطح ۱/۷۵ میلی مولار سیلیسیم و بیش ترین غلظت فلاونوئیدها در غلظت ۲ میلی مولار سیلیسیم دیده شد. بیش ترین غلظت سیلیسیم برگ در سطح ۱/۷۵ میلی مولار سیلیسیم و کم ترین مقدار نیترات در کاهو در غلظت های ۰/۲۵ و ۰/۵ میلی مولار سیلیسیم حاصل شد.

Postharvest, Beneficial element, Monosilicic acid, Hydroponic., عمر انبارمانی, عنصر مفید, مونوسیلیسیک اسید, هیدروپونیک.