ابعاد اعتقادی و دیدگاه­های سیاسی داعیان اسماعیلی در خراسان و فرارود

  • سال انتشار: 1391
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان، دوره: 6، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_FARKH-6-4_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 70
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمدحسن الهی زاده

استادیار گروه تاریخ دانشگاه بیرجند

سیدمحمدرضا سادسی

کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی

چکیده

دعوت در درون و بیرون دولت فاطمی از طریق شبکه گسترده­ی داعیان پخش و ترویج می­شد.فاطمیان میخواستند از طرف همهی امت مسلمان به عنوان امامان برحق شناخته شوند و نیز بر آن بودند که حکومت واقعی و عملی خود را به تمام سرزمین­های اسلامی و بیرون از آن بگسترانند. قبل از ظهور آنان، داعیان اسماعیلی به دنبال آماده کردن جوامع برای ظهور امام وعده داده شده، دست به تبلیغات گسترده­ای زده بودند. اصطلاح داعی به طور کلی به هر نماینده­ی مجاز دعوت فاطمی اطلاق میشد؛ یعنی مبلغی که عهدهدار ترویج کیش اسماعیلی از راه جلب گروندگان جدید به پیروی از امام حاضر اسماعیلی بود. داعیان اسماعیلی از میان انبوه گروه­ها و طبقات اجتماعی ناراضی، عده­ی زیادی را با دعوت خود، جذب کردند. بدین صورت آنان از شکایات و نارضایتی­های منطقهای بهرهبرداری می­کردند. بنا بر شواهد موجود، دعوت اسماعیلی در ایران تحت رهبری رهبران قرمطی عراق آغاز شد. در حوالی ۲۶۰ هجری دعوت اسماعیلی در بسیاری از نقاط مرکزی و شمال غربی ایران، در ناحیه­ی جبال ظاهر شد و داعیان مرکز فعالیت­های خود را در ری مستقر ساختند و در حدود سه دهه بعد، یعنی پیرامون ۲۹۰ هجری دعوت به خراسان و فرارود گسترش یافت. داعیان بزرگی در مناطق شرقی ایران به ویژه خراسان و فرارود فعالیت می­کردند که  ابعاد مختلف دعوت آنان از نظر اعتقادی و سیاسی قابل بررسی و تحلیل است. امیر حسین مرورودی، ابوبلال، احمد کیال و محمد نخشبی از جمله­ی این داعیان هستند.

کلیدواژه ها

اسماعیلیان, فاطمیان, خراسان, داعیان اسماعیلی, امیر حسین مرورودی, ابوبلال, احمد کیال, محمد نخشبی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.