حسین عباسی هولاسو - دانش آموخته دکتری ژنتیک بیومتری، گروه بهنژادی و بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز-ایران
عبداله حسن زاده قورت تپه - استادیار، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارمیه – ایرا ن
زلیخا طالب زاده - دانش آموخته کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه – ایران

یکی از مشکلات تولید گیاهان زراعی به ویژه تولید هیبرید در ذرت، جوانه زنی غیریکنواخت و استقرار ضعیف گیاهچه ها است. پرایمینگ یکی از راهکارها جهت بهبود جوانه زنی و رشد گیاهچه ها در گیاهان زراعی به ویژه ذرت است. به منظور بررسی اثر پرایمینگ تغذیه ای بذر و مدت زمان پرایمینگ بر مولفه های جوانه زنی و رشد گیاهچه ذرت ۷۰۴ آزمایشی در سال ۱۳۹۸ در گلخانه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ارومیه به اجرا در آمد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد. در فاز آزمایشگاهی پنج پیش تیمار غلظت روی ۰ (شاهد)، ۵۰، ۸۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلی مولار و سه مدت زمان پرایمینگ ۸، ۱۲ و ۲۴ ساعت مورد استفاده قرار گرفت که غلظت ۱۵۰ میلی مولار و مدت زمان ۸ ساعت در شرایط گلخانه ای حذف شدند. نتایج آزمون آزمایشگاهی نشان داد که درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، شاخص جوانه زنی، شاخص بنیه بذر و وزن خشک گیاهچه به طور معنی داری تحت تاثیر پرایمینگ بذر با عنصر روی قرار گرفتند. مدت زمان پرایمینگ بذر و اثر متقابل روی × مدت زمان پرایمینگ نیز برای تمام صفات مورد مطالعه معنی دار بود. بیشترین درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، شاخص جوانه-زنی، شاخص بنیه بذر و وزن خشک گیاهچه از بذرهای پیش تیمار با ۱۰۰ میلی مولار روی و ۲۴ ساعت پرایمینگ به دست آمد که به طور معنی داری بیش تر از بذرهای شاهد بودند. تحت شرایط گلخانه ای، سطوح غلظت روی تاثیر معنی داری (۰۱/۰ > P) بر روی وزن تر بوته، وزن خشک بوته، قطر بوته، ارتفاع بوته، کلروفیل برگ و طول ریشه داشت. مدت زمان پرایمینگ تنها بر روی صفات وزن خشک بوته و قطر بوته تاثیر معنی داری (۰۱/۰ > P) داشت. این پارامترها با پرایمینگ در غلظت ۱۰۰ میلی مولار روی برای مدت طولانی تری بهبود یافتند. این نشان می دهد که با غلظت بهینه عنصر روی و مدت زمان پرایمینگ مناسب می توان جوانه زنی و رشد گیاهچه را بهبود بخشد و در نتیجه پارامترهای عملکرد را به حداکثر برساند.

پرایمینگ، حاصلخیزی خاک، شاخص های جوانه زنی، روی