زهرا پیرهندی آزاد - دانش آموخته فرش مقط کارشناسی فرش، دانشگاه هنر شیراز
سیده اکرم اولیائی طبائی - مربی و عضوهیئت علمی دانشگاه هنر شیراز

فرش دستباف ایران به دلیل قدمت و ویژگیهای منحصر به فرد در بازارهای جهانی از شهرت بالایی برخوردار است. کاربردهای استفاده آن در بین عشایر و روستاییان از گذشته تا به امروز محدود به کف پوش ها نبوده و موارد زیادی را شامل می شود از جمله: نمکدان، چته، خورجین، سفره، جانمازی، قاشق دان، بند اسب، قالی، گلیم و ... که موجب شده تا فرش از حالت صرفا زیرانداز، خارج شده و بنا به نوع مصرف آن، در غالبهای گوناگونی بافته شود. در این میان قالی هایی نیز هستند که جنبه تزیینی داشته اند. قالی های نقش برجسته ای که به شیوه های مختلف تولید شده اند و پیشینه آنها در ایران با توجه به آثار بازمانده در موزه ها و مجموعه ها، به عصر سلجوقی و یا حتی قبل از آن باز می شود. در این پژوهش که از نوع کیفی است و به روش کتابخانهای و ابزار مطالعه و مشاهده آثار موجود انجام شده است، با توجه به گسترش فن بافندگی و بهره گیری از ذوق هنری به معرفی پیشینه برجسته بافی در قالی و تکنیکهای آن پرداخته تا بتوان با استفاده از شیوه لایه دار و بهره گیری از تکنیک های جدید و با تلفیقی، به روش هایی نوین در بافت قالی های تزئینی دست یافت. جامعه آماری انواع قالی های تزئینی و حجم نمونه قالی با بافت لایه دار است. در نتیجه پس از بررسی انواع بافتها، تکنیک ها و روش های بافت، به خصوص بافت نقوش برجسته در قالی، در مورد نحوه بافت قالی دورو ولایه دار توضیحاتی ذکر می شود.

برجسته بافی، قالی لایه دار، قالی دورو، بافت کتاب، قالی سه بعدی