مهدی منصوربهمنی - کارشناسی ارشد معماری عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان استان کرمان

چکیده:ظهور اسلام در آغاز قرن هفتم میلادی بنیاد بسیاری از کشورهای کهن و متمدن آن زمان را دگرگون ساخت و قدرت و نفوذ آن در ترکستان غربی و پنجاب از یک طرف و اسپانیا از طرف دیگر گسترش یافت. به این ترتیب با پیدایش تغیرات اساسی در سرزمینهای مذکور, هنر و تمدن کهن آسیا, شمال افریقا و حتی بخشی از اروپا دگرگون شد و شالوده هنر های اسلامی که ترکیبی از هنر حکومتهای مغلوب (مانند ساسانیان و حکومت بیزانس) با فرهنگ اسلامی بود شکل گرفت. تشکل هنر اسلامی تقریبا, با روی کار آمدن سلسله اموی در سال ۴۱ هجری مصادف بود و این امر با انتقال مرکز خلافت از مدینه به دمشق بی ارتباط نبود. تغییر مرکز حکومت, مسلمانان را مستقیما با هنربیگانه یعنی هنر ایران و روم آشنا کرد و از همین زمان بود که هنر دوره بنی امیه, که التقاطی از هنر سرزمینهای همجوار بود, راه تازه ای در پیش گرفت. در دوره امویان در زمینه احداث بناها ی مذهبی و غیر مذهبی فعالیت قابل توجهی صورت گرفت؛ از جمله می توان به بناهای قبه الصخره, مسجد جامع دمشق, قصرالعمره و بالاخره کاخ المشتی اشاره کرد که از شاهکارهای معماری اوایل اسلام به حساب می آیند. این بناها تزیینات بسیار زیبایی همچون نقاشی, حجاری, موزاییک و گچبری دارند. در ۱۳۳ هجری قمری با آغاز حکومت عباسیان در عراق پایتخت سابق ساسانیان یک شیوه هنری کاملا ایرانی به وجود آمد و هنرهای مختلف این عصر با الهام از عناصر دوره ساسانیان شکل تازه ای به خود گرفت.

کلیدواژه: شاخص،منحصر به فرد، معماری، اسلامی