جایگاه ملا عبدالرزاق فیاض لاهیجی در توسعه دانش کلامی و فلسفی عصر صفوی

مشاهیر عصر صفوی در رشته ها و تخصص های گوناگون از مهمترین عواملی بودند که وضعیت متفاوت دوران صفوی نسبت به قبل و بعد خود را رقم زدند. توجه صفویه به دانشمندان، شاعران، متکلمین، معماران، نقاشان و سایر رشته های دیگر علوم دقیقه و علوم انسانی ابعاد گسترده پیشرفت آنها را مقدور ساخت. هرچند دامنه این پیشرفت ها همگانی و ملی بود اما در میان ولایات و استان های کشور برخی مناطق، به دلایل مختلف اهمیت بیشتری داشتند. از آن میان مشاهیر گیلانی در عصر صفوی را می توان به عنوان نمونه نام برد. در میان گیلانیان کوشا در عرصه های گوناگون در عصر صفوی جایگاه شهر لاهیجان ممتاز بوده است. یکی از نامیترین شخصیتهای عصر صفوی «ملا عبدالرزاق فیاض لاهیجی» از چهره های تاثیرگذار در بسیاری دانش های انسانی در این مقطع زمانی بوده است. رهچند او را با عنوان متکلم و فیلسوف میشناسند اما او در عرفان، شعر، نجوم و فقه نیز تسلطی در خور توجه داشت. مقاله حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی به جایگاه او در عصر صفوی پرداخته و بر اساس بررسی ها به این نتیجه رسیده که فیاض لاهیجی تنها یک چهره در میان انبوه مشاهیر صفوی نبوده است بلکه همیاری او در تکامل فلسفه صدرایی، تاملات نظری و مکتوب او بر فلاسفه پیش از خودش و نهایتا آثار کلامی و فلسفی که از خود بجا نهاده همگی از جمله عوامل موثری بودند که سطح دانش دوران را به صورت ملموسی تغییر داده و ارتقا بخشیدند. مهمترین تاثیرات فیاض را شاید بتوان در الهام بخش بودن آثاری همچون «گوهر مراد» برای طالبان علوم کلامی -فلسفی دانست.

کلیدواژه ها:

فیاض لاهیجی ، عصر صفوی ، دانش کلام ، فلسفه اسلامی ، تفکر شیعی ، لاهیجان