سعید انصاری مهیاری - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران.
سید هادی حسینی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
محمود مهین - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
امیرحسین مهدوی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
ابوالفضل مهنانی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثر تنش گرمایی بر عملکرد تولیدی و تولیدمثلی گاوهای شیری هلشتاین اصفهان و همچنین برآورد فراسنجه‫های ژنتیکی در شرایط استرس گرمایی بود. لذا از اطلاعات ۱۶۹۶۵۵ رکورد مربوط به ۶۰۳۲۲ گاو شیری استان اصفهان استفاده گردید. سوابق آب و هوایی گله‫های مورد بررسی از ۷ ایستگاه که فاصله‫ی کمتر از ۷۰ کیلومتری با گله‫ها داشتند جمع‫آوری و شاخص دمایی-رطوبتی(THI) برای هر ماه در هر گله محاسبه گردید. در مدل استفاده شده، اثر گله-سال زایش، ماه زایش، نوبت زایش و شاخص دمایی-رطوبتی به عنوان اثرات مستقل قرار داده شدند. برای برآورد فراسنجه‫های ژنتیکی صفات تولیدمثلی از مدل حیوانی و برای صفات تولیدی از مدل رگرسیون تصادفی استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که شاخص دمایی-رطوبتی بیش از ۷۲، اثرات نامطلوبی روی عملکرد داشت. میانگین وراثت‫پذیری روز باز و فاصله زایش تا اولین تلقیح به ترتیب ۰۲/۰ و ۰۶/۰ تخمین زده شد. با افزایش شاخص دمایی- رطوبتی، میانگین فنوتیپی صفات تولیدی کاهش یافت و این کاهش برای صفت تولید شیر از سطح آستانه۷۲ THI=  و برای صفت درصد چربی شیر از سطح ۶۴  THI =دیده شد. میانگین وراثت پذیری در مقادیر مختلف شاخص دمایی-رطوبتی برای صفت تولید شیر ۳۲/۰ و برای صفت درصد چربی شیر ۲۴/۰ برآورد شد. به طور کلی واریانس ژنتیکی افزایشی با افزایش شاخص دمایی- رطوبتی از سطح آستانه (۷۲ =THI) برای دو صفت تولید شیر و درصد چربی افزایش یافت. به عبارتی دیگر بین حیوانات در مواجه شدن با تنش گرمایی بعد از شاخص دمایی- رطوبتی ۷۲ تفاوت ژنتیکی قابل توجهی وجود دارد و لذا ممکن است بتوان از طریق انتخاب ژنتیکی حیوانات مقاوم تر به تنش گرمایی را به عنوان والدین نسل بعد در نظر گرفت.

تنش گرمایی, تولید شیر روز آزمون, روزهای باز, روند ژنتیکی و فنوتیپی, فاصله زایش تا اولین تلقیح