تاثیر تنش خشکی و شوری بر عملکرد، ویژگی های بیوشیمیایی و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی سورگوم علوفه ای

در مطالعه حاضر، تاثیر سطوح مختلف تنش­ های خشکی و شوری بر تولید ماده خشک، ویژگی­های بیوشیمیایی و فعالیت آنتی ­اکسیدانی سورگوم Sorghum bicolor (L.) Moench]­­[ رقم علوفه­ای پگاه در دو منطقه مرودشت و ارسنجان در سال ۱۳۹۶ بررسی شد. تیمارها شامل چهار سطح تنش خشکی ۱۰۰%، ۸۵%، ۷۰% و ۵۵ % ظرفیت مزرعه در کرت ­های اصلی و چهار سطح شوری آب آبیاری ۱/۵، ۴/۵، ۷/۵ و ۱۰/۵ دسی ­زیمنس در متر در کرت­ های فرعی بود که در یک آزمایش کرت­ های خردشده در قالب طرح بلوک ­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که تنش­ های خشکی و شوری در هر دو منطقه با کاهش تولید ماده خشک و غلظت کلروفیل­ های a و b و کاروتنوئیدها همراه بود، ولی بسته به شدت تنش، غلظت پرولین آزاد و فعالیت آنزیم ­های کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز را افزایش داد.  فعالیت آنزیم آسکوربیک پراکسیداز تنها تحت تاثیر تنش خشکی افزایش یافت. بیش ترین ماده خشک تولیدی از تیمار آبیاری ۱۰۰% ظرفیت مزرعه با شوری ۴/۵ دسی­ زیمنس در متر برابر با ۱/۲۹۲ و ۱/۱۹۸ کیلوگرم در مترمربع به­ترتیب در مرودشت و ارسنجان به­دست آمد. عدم تاثیر معنی­دار رژیم آبیاری ۸۵% ظرفیت مزرعه بر ماده خشک و ویژگی­ های بیوشیمیایی سورگوم نشان داد که تنها رژیم­ های آبیاری ۷۰% و ۵۵% ظرفیت مزرعه منجر به تنش آبی در سورگوم ­گردید. از دیگرسو، تفاوت معنی­داری بین شرایط غیرشور و ۴/۵ دسی­زیمنس در متر مشاهده نشد؛ که بیانگر تحمل به شوری سورگوم حداقل تا این سطح شوری است. نتایج این تحقیق نشان داد که به خاطر خاصیت هم ­افزایی، وجود هم زمان تنش ­های خشکی و شوری اثر سوء بیشتری بر کاهش عملکرد گیاه داشت. بنابراین، در شرایط استفاده از آب با شوری­ ۷/۵ دسی­زیمنس در متر و بالاتر برای آبیاری سورگوم، استراتژی ­های کم آبیاری توصیه نمی گردد.

کلیدواژه ها:

کاروتنوئید ، کلروفیل ، رژیم های آبیاری