بررسی اثر بخشی طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی براساس روش فازی- تاپسیس (مطالعه موردی: دشت ارومیه)

افت تراز آب زیرزمینی دشت ارومیه آذربایجان غربی؛ سبب گردیده احیاء آبخوان و برنامه ریزی برای جلوگیری از افت و افزایش تراز آن از اولویت های برنامه های اجرایی وزارت نیرو در این حوزه قرار گیرد.در این پژوهش در راستای احیای آبخوان و به موازات آن، اثر پارامترهای بارندگی سالیانه و کاهش برداشت از آب زیرزمینی، بر روی تغییرات تراز آبخوان دشت ارومیه با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا میزان تاثیرگذاری اقدامات انجام شده بر اساس ۴ سناریوی مدیریتی، پرسشنامه ای با ۱۸ گزینه در قالب سه معیار اقدامات اجرا شده، اقدامات پیشنهادی کوتاه مدت و اقدامات پیشنهادی بلندمدت تهیه گردید. با توجه به گستردگی و تعامل چندگانه میان معیارها و اقدامات پیشرو، از روش فازی به منظور بیان تاثیر هر یک از گزینه ها به صورت کمی و از روش آنالیز فازی تاپسیس جهت تحلیل نظرات خبرگان با هدف رتبه بندی گزینه های هر سناریو در حل مسئله استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که افزایش بارندگی و متعاقبا کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی همچنان موثرترین عامل در بهبود نسبی وضعیت کمی آبخوان می باشد. ضمنا با بررسی میزان بارش در چند سال اخیر در دشت ارومیه میتوان اظهار داشت که علاوه بر تغییر میزان بارندگی به عنوان اصلیترین عامل، گزینههای اثربخشی گروه های گشت و بازرسی (Ch۶)، تغذیه آبخوان از طریق رهاسازی آب از سد شهرچای (Ch۷) و انسداد انهار در فصول غیر زراعی و تغذیه آبخوان از طریق رودخانه اصلی (Ch۴) از دسته اقدامات طرح احیا و تعادل بخشی (اجراشده) در بهبود تراز آب زیرزمینی موثر می باشد.

کلیدواژه ها:

آبخوان دشت ارومیه ، احیا و تعادل بخشی ، روش فازی- تاپسیس ، سناریوهای مدیریتی