تاثیر غزلی از احمد جام ژنده پیل بر خواجه قطب الدین بختیار کاکی عارف نامدار چشتی در هند

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 99

فایل این مقاله در 10 صفحه با فرمت PDF و WORD قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

HEZAREH01_073

تاریخ نمایه سازی: 28 شهریور 1401

چکیده مقاله:

ابو الحسن علی بن احمد بن محمد ابن عبد الله بن اللیث النامقی الجامی معروف به احمد جام از عرفای نامدار قرن دوازدهم میلادی است. او در خراسان جایی بنام تورشیز به مقام نامق در سال ۱۰۴۸ میلادی متولد شده بود ودر سال ۱۱۴۱ میلادی در سن ۹۲ یا ۹۳ سالگی وفات یافت ودر تربت جام مدفون است.او با القاب گوناگون مثل شیخ الاسلام، قدو الابدال، قطب الاوتاد، ژنده پیل، سلطان الاولیا، معین المله والدین، شیخ جام یا پیر جام شهرت فراوانی دارد.هند کشوری است بس بزرگ با کیفیت گوناگون و شگفت انگیز که از شمال تا جنوب و از مشرق تا مغرب صوفیا از سلاسل مختلف درین کشور می زیسته اند و مقبول ترین سلسله صوفیا در شبه قاره هند چشتی بنظر می آید که حضرت خواجه معین الدین چشتی اجمیری موسس و بنیانگذار این سلسله بوده اند.مرید او حضرت خواجه قطب الدین بختیار کاکی اوشی که در دهلی مدفون است یکی از عارف شهیر سلسله چشتیه بود وجالب اینجا است که شیخ احمد جام ژنده پیل و غزلیات عرفانی او در شبه قاره این چنین معمول بوده که قوالان در محافل سماع از آن استفاده می کردند و درباره غزلی از احمد جام تاثیر عجیب و غریب در مجلس سماع از قوالی خوانده شده بود که باعث تحیر شده و پس از چهار شب خواجه قطب الدین ازین بیت حضرت جام رحلت فرموده بود.این قصه در تذکره" اخبار الاخیار فی اسرار الابرار" تالیف شیخ عبد الحق محدث دهلوی چنین آمده است:"نقل است که در خانه شیخ علی سجزی صحبت بود و خواجه در آنجا حاضر بود و این شیخ علی درویشی بود از اقارب خواجه بزرگ معین الدین حسن سجزی همسایه خواجه قطب الدین، قبر او هم در حوالی مقام خواجه است، قوال این بیت شیخ احمد جام را - قدس سره – برخواند، بیت: کشتگان خنجر تسلیم را هرزمان از غیب جانی دیگرست"این قصه خاطر نشان می سازد که شیخ احمد جام و غزلیات او در شبه قاره هند مقبول بوده است و صوفیا با عرفای ایران در تماس بوده اند. پس تاثیر عرفانی شیخ احمد جام ژنده پیل در این غزل عرفانی قابل ملاحظه و شایسته ذکر است.درین مقاله سعی می شود که این روابط و تماس عرفای شبه قاره هند و ایران بررسی شود و تاثیرات عرفانی احمد جام در هند مطرح گردد

کلیدواژه ها:

خراسان بزرگ ، هند ، چشتیان ، احمد جام ژنده پیل ، خواجه قطب الدین بختیار کاکی ، تاثیر او در شبه قاره هند.

نویسندگان

علیم اشرف خان

استاد ارشد و مدیر اسبق بخش فارسی - دانشگاه دهلی، هند