جلوه های آیات قرآن در چند اثر چاپ شده شیخ احمد جام

لازمه بهره مندی از دریای معارف قرآن مجید وجود توانایی ها و استعدادهایی در نزد صاحبان هنر است . آثار ادبی اعم از نظم یا نثر با توجه به صبغه دینی و مذهبی خالق اثر میزان بهره مندی متفاوتی از آیات قرآن دارند. در آثار نظم به خاطر محدودیت قافیه و وزن عروضی در بسیاری از مواقع شاعر بالاجبار با تغییری در واژگان یا ساختار، آیه قرآن را به شیوه های تلمیح ، اقتباس، حل و درج در اثر منظوم خود می آورد. و از آیات قرآنی بهره می برد. اما در آثار منثور به دلیل عدم این محدودیت دیگر نیازی احساس نمی شود که نویسنده تغییری در واژگان و ساختار آیات شریفه قرآن ایجاد کند. در نتیجه نویسنده قسمتی یا کل آیه شریفه را مورد استفاده استشهادی قرار می دهد، یعنی؛ به شیوه اقتباس یا درج .در این مقاله به اثبات همین امر در سه اثر چاپی شیخ جام ،یعنی؛ بحارالحقیقه ، انس التائبین و سراج السائرین پرداخته ایم و اثبات کردیم که هرچند شیخ جام به دلیل احاطه فوق العاده ای که بر آیات قرآنی داشته است و بیشترین بهره را از کاربرد آیات در آثار خود داشته، اما هرگز به تغییر ساختاری و یا واژگانی آیات مبادرت نورزیده است. و تمام بهره مندی های شیخ در این آثار به شیوه اقتباس( آوردن بخشی از آیه عینا در ضمن متن ) یا درج ( آوردن کل آیه بدون کوچک ترین تغییر) می باشد.

کلیدواژه ها:

قرآن در آثار ادبی ، شیخ احمد جام ، انس التائبین ، بحارالحقیقه ، سراج السائرین