مداخلات مدیریتی و سیاستی موثر بر پیشگیری و کنترل مصرف قلیان در جهان:یک مطالعه متاآنالیز

هدف: علی رغم نگرانی و اقدامات کنترلی نزدیک به سی سال، شیوع و محبوبیت قلیان های نسل جدید در دنیا در حالافزایش می باشد. شواهد و مطالعات کمی برای پیشگیری و کنترل مصرف آن وجود دارد. هدف این مطالعه شناساییمداخلات مدیریتی و سیاستی موثر بر پیشگیری و کنترل مصرف قلیان در جهان می باشد.روش ها: جستجوی نظام مند مقالات از سال ۱۹۹۰ تا آگوست ۲۰۱۸ در پایگاه های Web of Science, PubMed, SID, IranDoc, Ovid, Science Direct, Scopus, EMBASE و Magiran منجر به شناسایی ۴۳۵۱ مقاله مرتبطبا قلیان شد. بعد از حذف مقالات غیر مرتبط و تکراری تعداد ۴۵ مقاله برای انجام مرور نظام مند و از میان آن ها ۶ مطالعهبرای انجام متاآنالیز انتخاب گردید.نتایج: مداخلات و راهبردهای شناسایی شده به دو بعد مداخلات مدیریتی و مداخلات سیاستی دسته بندی شدند.راهبردهای شناسایی شده در هر طبقه در سه سطح جامعه، نظام سلامت و قوانین و سیاست ها. شناسایی و دسته بندیگردید. در قمست متاآنالیز نشان داد که شواهد محکم برای نشان دادن اثر بخشی مداخلات مبتنی بر آموزش در افزایشقصد به ترک قلیان وجود ندارد.ننیجه گیری: طبق نتایج مطالعات انجام شده بهترین اقدام کنترل مصرف قلیان. نظارت بر شرکت های دخانی،خرده فروشان محصولات دخانی و کافه های عرضه قلیان می باشد. ارتقا دانش در کلیه سطوح جامعه و نظام های آموزشی وسلامت، جلب حمایت جامعه از سوی جامعه. آگاهی رساندن به نوجوانان و غیر مصرف کنندگان از قانون جامع کنترلمی تواند در پیشگیری و کنترل مصرف قلیان موثر باشد. توانمند کردن و حمایت مسئولین در سطوح اجرایی وقانونگذاری می تواند نقش مهمی را در پیشگیری و کنترل مصرف قلیان بازی کند.

کلیدواژه ها:

قلیان ، مصرف قلیان ، کنترل ، مداخلات