مریم پالوچ - کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران
فتانه محمودی - دانشیار، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران

طراحی اس کناس هنری کاربردی و تزئینی است و از آن به صورت گسترده استفاده میشود و علاوه بر کاربرد اقتصادی و هنری بیان کننده فرهنگ، تمدن و تاریخ مدون و مصور جامعه است. برای دستیابی به هدف این پژوهش، نمونه هایی انتخابی از اسکناس سری سور شارژی جمهوری اسلامی از سال ۸۵۳۱ تا ۰۶۳۱ و همچنین نمونه های سری بارگاهی این دوره به سال۱۳۶۰ تا ۱۳۶۲، با نمونه هایی از اسکناس های دوره دوم پهلوی انتخاب شده است. ضرورت مطالعه این آثار بیشتر با اتکا به رویکردها و نظریه های جدید احساس میشود. پژوهش به روش توصیفی تحلیلی است و تلاش شده به خوانش سنت تصویری اسکناس های انتخابی دوره پهلوی و جمهوری اسلامی بهمثابه متن با رویکردترامتنیت ژنت بپردازد. این مقاله با هدف پاسخگویی به این سوال است: روابط ترامتنی حاکم در متون اسکناس های دوره پهلوی و جمهوری اسلامی بر اساس هم حضوری و تاثیرپذیری از سنت تصویری ایران چه می باشند؟ یافته های تحقیق نشان میدهد، اسکناس های پهلوی دوم به عنوان زیرمتن اسکناس جمهوری اسلامی است که نظام های کلامی و تصویری عناصر اصلی تشکیل دهنده این اسکناس ها میباشند. اسکناس جمهوری اسلامی در مراحل ترامتنی از نوع روابط بینامتنیت و بیش متنیت تحت تاثیر اسکناس پهلوی دوم قرارگرفته است. و همچنین بیشترین روابط بینامتنی از نوع صریح را اسکناس های سورشارژی جمهوری اسلامی با اسکناس پیش متن خود پهلوی دوم می باشد.

ترامتنیت(ژنت)، اسکناس، پهلوی دوم، جمهوری اسلامی، سنت تصویری