عباس خاشعی سیوکی - استاد گروه علوم و مهندسی آب ، دانشگاه بیرجند
علی شهیدی - دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند
محمد ناظری تهرودی - گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند.
یوسف رمضانی - دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند

هدف از مطالعه حاضر، تحلیل همبستگی و شبیه سازی مقادیر تبخیرتعرق گیاه مرجع ایستگاه های هواشناسی موجود در کویر لوت (بم، بیرجند و طبس) در دوره آماری ۱۹۸۴ تا ۲۰۱۹ با استفاده از مفصل های رایج و سرعت باد متناظر در مقیاس ماهانه می باشد. با بررسی همبستگی جفت متغیر سرعت باد و تبخیرتعرق گیاه مرجع در ایستگاه های بم، بیرجند و طبس، به ترتیب همبستگی ۷/۰، ۷۶/۰ و ۸۰/۰ حاصل شد. با بررسی ساختار مفصل های دو بعدی و چگالی شرطی آن ها بر اساس معیارهای مختلف، مفصل گالامبوس به عنوان مفصل مناسب تر برای تمامی ایستگاه های مورد بررسی انتخاب گردید. با انتخاب توزیع حاشیه ای و مفصل برتر، تحلیل فراوانی، دوره بازگشت توام و شبیه سازی مبتنی بر مفصل ارائه گردید. با ارائه نمودارهای هم احتمال، احتمالات توام سرعت باد و تبخیرتعرق در هر ایستگاه به صورت هم زمان به صورت نمودارهای تیپ ارائه شد که می تواند اطلاعات بسیار مفیدی را در ارتباط با رفتار احتمالاتی داده های مورد بررسی ارائه دهد. در نهایت شبیه سازی تبخیرتعرق گیاه مرجع با استفاده از مدل مبتنی بر مفصل و مقادیر سرعت باد صورت گرفت. نتایج شبیه سازی مقادیر یاد شده نشان از مناسب بودن میزان همبستگی جفت متغیرها بود. دقت، کارایی و میزان خطای ناشی از شبیه سازی مقادیر تبخیرتعرق گیاه مرجع با استفاده از آزمون های آماری مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. شبیه سازی موفقیت آمیز پارامتر یاد شده در واقع دلیلی بر انتخاب دقیق ساختار مفصل می باشد. که نتیجه آن میزان خطای حداکثر ۱۰/۰ میلی متر در روز و کارایی ۹۸ درصد برای تمامی ایستگاه ها بود. با اجرای این الگوریتم در شبیه سازی مقادیر تبخیرتعرق گیاه مرجع و ارائه رابطه تخمین آن در منطقه مور مطالعه می توان به راحتی مقدار تبخیر گیاه مرجع را با داده های هواشناسی موجود و فارغ از پیچیدگی های محاسباتی فراوان، شبیه سازی کرد.

تابع مفصل, توزیع حاشیه ای, چگالی شرطی, گالامبوس