بررسی امکان تلفیق شکار انبوه سوسک سرخرطومی حنایی خرما و سوسک شاخدار خرما با استفاده از تله های فرومونی

سوسک سرخرطومی حنایی خرما Rhynchophorus ferrugineus از مهم ترین آفات نخیلات در قاره های آسیا، آفریقا و اروپا می باشد که برای اولین بار در سال ۱۳۶۹ در شهرستان سراوان خسارت آن بر روی درختان خرما گزارش شد. سوسک شاخدار خرما،Oryctes elegans نیز یکی از مهم ترین آفات خرما بوده که در مناطق خرما خیز آسیا و از جمله در ایران انتشار دارد. در طول سال های ۸۴-۱۳۸۳ آزمایش های تله گذاری صحرایی با پخش کننده های فرومون تجمعی سوسک شاخدار خرما و نیز سوسک سرخرطومی حنایی خرما بصورت مجزا و مخلوط در تله های سطلی پلاستیکی در نخلستان های شهرستان سراوان به منظور امکان تلفیق شکار انبوه دو آفت مذکور انجام شد. نتایج نشان داد که پخش کننده های حاوی مخلوط فرومون دو آفت در مقایسه با پخش کننده های مجزا، از جلب کنندگی یکسانی برای حشرات کامل سرخرطومی حنایی خرما برخوردار است، در حالیکه در مورد سوسک شاخدار خرما، پخش کننده های مجزا، جلب کنندگی بیشتری داشت. همچنین تله هایی که در سطح زمین نصب گردید، در مقایسه با تله هایی که در ارتفاع ۵/۱ و ۴ متری نصب شده بود، بطور معنی دار حشرات بیشتری از سوسک سرخرطومی حنایی خرما را جلب کردند. ولی میزان جلب و شکار سوسک شاخدار خرما در ارتفاعات مختلف نصب تله روی تنه درخت، یکسان بود و تفاوت معنی داری را نشان نداد. از طرف دیگر تاثیر زمان تعویض طعمه گیاهی در جلب دو آفت به تله های فرومونی تقریبا یکسان بود، بطوریکه بیشترین میزان جلب کنندگی برای سرخرطومی حنایی خرما و نیز سوسک شاخدار خرما در تله هایی مشاهده شد که تعویض طعمه گیاهی هر یک هفته یکبار در آن ها صورت گرفته بود. افزایش زمان تعویض طعمه گیاهی به هر ۲ یا ۳ هفته یکبار، به طور محسوسی سبب کاهش کارایی تله های فرومونی شد. با توجه به نتایج بدست آمده، تله های فرومونی حاوی پخش کننده فرومون هر دو آفت که بطور مجزا، در سطح زمین نصب شده و تعویض طعمه گیاهی آن ها هر هفته صورت می گیرد، از کارایی خوبی برخوردار بوده و می تواند جهت تلفیق شکار انبوه سرخرطومی حنایی خرما و سوسک شاخدار خرما بکار رود.  

کلیدواژه ها:

Rhynchophorus ferrugineus ، Oryctes elegans ، Aggregation pheromone ، dispenser