معصومه کرمی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان
علیرضا معرفت - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی
ابوالقاسم قاسمی - موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهران

بیماری سرطان ریشه و طوقه ناشی از Rhizobium vitis یکی از مهم ترین بیماری های انگور در کشور های مختلف از جمله ایران است. این بیماری در استان زنجان سالانه خسارت قابل توجهی به درختان انگور وارد می نماید. در برخی مطالعات بررسی امکان کنترل استرین های این باکتری با استفاده از باکتری های خاکزی آنتاگونیست نتایج مطلوبی را به همراه داشته است. در این بررسی باکتری های خاکزی باغ های انگور در استان جداسازی و اثر بازدارندگی برخی از آن ها علیه Rh. vitis بررسی گردید. بدین منظور، در سطح استان از ناحیه ریشه درختان انگور و خاک اطراف آن ها نمونه برداری شد. جدایه های حاصل بر اساس ویژگی های مرفولوژیکی و بیوشیمیایی گروه بندی و از بین آن ها ۲۰۰ جدایه برای مطالعات آنتاگونیستی انتخاب شد. پنجاه جدایه در آزمون کشت متقابل تولید هاله بازدارندگی علیه Rh. vitis کردند. سیزده جدایه با بیشترین میزان بازدارندگی در کشت متقابل برای مراحل بعدی انتخاب گردید. بر اساس نتایج آزمون های فیزیولوژیکی و بیوشیمیائی، باکتری های آنتاگونیست متعلق به بیوار های یک، سه و پنج Pseudomonas fluorescens، P. putida ، Bacillus subtilis، Pseudomonas sp. و Bacillus sp. بودند. همچنین در ردیابی ژن های hcnABC، ژن موثر در سنتز سیانید هیدروژن، وجود این ژن در پنج استرین سودوموناس به اثبات رسید. تاثیر هفت جدایه بر کاهش جمعیت باکتری بیماری زا در محیط خاک در شرایط گلخانه بررسی شد، که دو جدایه متعلق به بیوار های سه و پنج باکتری P. fluorescens و نیز یک جدایه از B. subtilis با اختلاف معنی داری نسبت به شاهد، سبب کاهش جمعیت Rh. vitis در خاک شدند. 

سرطان طوقه٬ انگور, کنترل بیولوژیکی٬Bacillus, Pseudomonas, Rhizobium