روابط ابراهیم خلیل خان جوانشیر قراباغی با حکومت عثمانی

اشغال خانات قریم (کریمه) از سوی روس­ها و نفوذ و پیشروی تدریجی آنان در مناطق حوزه نفوذ حکومت عثمانی در قفقاز، امنیت مرزهای شرقی آناطولی را به خطر انداخت و موقعیت حساس قفقاز را برای عثمانی­ ها نمایان کرد. در مقیاس محلی نیز رقابت شدیدی بین خان قراباغ با والی تفلیس جریان داشت و با تحت ­الحمایگی ارکلی ­خان گرجی به روس­ ها، موازنه قوا در قفقاز به ­نفع او و ضرر ابراهیم ­خلیل­­­ خان قراباغی (حک: ۱۱۷۶-۱۲۲۱ق/ ۱۷۶۲-۱۸۰۶م) تغییر یافت. تهدید، دشمن مشترک و پیوندهای فرهنگی-مذهبی، پایه اولیه روابط خان قراباغ با دولت عثمانی را گذاشت. نگارندگان این پژوهش درصدد پاسخ به این سوال بوده اند که حاکم­ قراباغ و دولت عثمانی از برقراری روابط با یکدیگر چه اهدافی را دنبال می کردند؟حفظ حکومت محلی قراباغ در مقابل سیاست الحاق­ گرایی ایران و روس و ایجاد توازن قوا در مقابل قدرت ­های محلی، از اهداف خان قراباغ بود. مقابله با نفوذ و توسعه­طلبی روس­ها در قفقاز و تامین امنیت مرزهای آناتولی با کمک قوای حکام محلی با ­شعار اتحاد اسلام، از برنامه­های اصلی عثمانی­ ها در نزدیکی به­ خان قراباغ بود. تبیین ماهیت ارتباط ابراهیم خلیل خان قراباغی با حکومت عثمانی و مشکلات فراروی این روابط، از مسائل این تحقیق است. یافته ­های تحقیق موید آن است که فقدان سیاست عمل­گرای از سوی آن دو، روابط دو طرف را از سطح تبادل سفرا و نامه ارتقا نبخشید. نگارندگان این پژوهش با تکیه بر اسناد آرشیو چاپ عثمانی و منابع تاریخ­ عثمانی، با رویکرد توصیفی-تحلیلی به ­بررسی موضوع پرداخته اند.

کلیدواژه ها:

آذربایجان ، ابراهیم خلیل خان قراباغی ، ایران ، عثمانی ، روسیه