حسین پژمان - استادیار بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران
لادن جوکار - محقق بخش تحقیقات بذر و نهال؛ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران
مرتضی زارع مویدی - دانش آموخته گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران

در این پژوهش، فراوانی و تنوع گونه ای بندپایان گیاهخوار موجود در زراعت گندمدر سه سامانه ی کشت بی خاک ورزی، کم خاک ورزی و متداول در دو فصل زراعی متوالی مطالعه شد. نمونه برداری در تمام مراحل رشدی گندم و با استفاده از کارت های زرد چسبنده، دستگاه مکش و تله های خاکی صورت گرفت. از نرم افزار Past برای محاسبه شاخص های تنوع شانون- وینر، سیمپسون، برگر- پارکر و شاخص یکنواختی پیلوجی استفاده شد. گونه ی Psammotethix alianus  با فراوانی ۳۰.۱ درصد تنها گونه فوق غالب در سامانه ی کم خاک ورزی و گونه های Malachius bipustulatus (۲۶.۱۳%) و Haplothrips tritici (۱۴%) گونه های غالب سامانه ی مذکور بودند. در سامانه بی خاک ورزی (۲۵.۶%) P. alianus، H. tritici (۲۴.۹۱%)، Petrobia latens (۱۲.۲۸%) و در سامانه متداول P. alianus (۲۶.۶۶%) وM. bipustulatus (۲۲.۷۸%)  گونه های غالب بودند. شاخص شانون در سامانه های بی خاک ورزی، کم خاک ورزی و متداول به ترتیب ۲.۲۵، ۲.۱۳، ۲.۲۶، سیمپسون ۰.۸۴، ۰.۸۱، ۰.۸۴، برگر- پارکر ۰.۲۵، ۰.۳۰، ۰.۲۶ و پیلوجی ۰.۶۸، ۰.۶۴ و ۰.۶۷ تعیین شد. در کل، فراوانی بندپایان در سامانه متداول اختلاف معنی دار با سامانه های بی خاک ورزی و کم خاک ورزی نشان داد. همچنین شاخص های تنوع و یکنواختی در سامانه کم خاک ورزی اختلاف معنی دار با سامانه های متداول و بی خاک ورزی نشان داد.

بندپایان گیاه خوار, تنوع گونه ای, خاک ورزی حفاظتی, خاک ورزی متداول