جعفر محقق نیشابوری - Professor; Iranian Research Institute of Plant Protection, Agricultural Research, Education and Extension Organization (ARREO), Tehran, Iran
آسیه ابوالحسنی - Technician, Iranian Research Institute of Plant Protection, Agricultural Research, Education and Extension Organization (ARREO), Tehran, Iran

یکی از زیان های عمده سن معمولی گندم Eurygaster integriceps، اثرات مخرب آن بر کیفیت دانه گندم است که به صورت درصد سن زدگی دانه ها بیان می شود. پوره ها و حشره کامل سن با فرو بردن قطعات دهانی خود در دانه و انتقال آنزیم های بزاقی به درون آن سبب می شوند که گلوتن دانه گندم تجزیه شود. بدنبال آن کیفیت خمیر و خواص نانوایی آن کاهش می یابد. درصد سن زدگی دانه ها به دو روش عددی و وزنی محاسبه می شود. در این بررسی، آزمایشی برای مقایسه و رابطه میان این دو روش انجام شد. تعداد ۲۲۵ نمونه ده گرمی از نمونه های گندم سن زده متعلق به سه مرکز خرید واقع در استان های اراک (۳ × ۳۰)، قزوین (۳ × ۲۰) و لرستان (۳ × ۲۵) آزمایش شد. در توزین دانه ها از ترازوی با دقت ۱/۰ میلی گرم استفاده و به تفکیک تعداد و وزن دانه های سن زده و سالم یادداشت شد. به طورکلی دانه های سالم با میانگین وزن ۳۴ میلی گرم از دانه های سن زده با میانگین وزن ۳۰ میلی گرم سنگین تر بودند. با وجود تفاوت معنی دار درصد سن زدگی دانه ها بین روش عددی و وزنی، همبستگی مثبت معنی داری میان این دو روش وجود داشت (r = ۰.۹۸, p < ۰.۰۰۰۱). با استفاده از معادله y = ۰.۸۳۷۴x + ۰.۰۲، که در آن x درصد عددی و y درصد وزنی سن زدگی است، امکان تبدیل هریک از روش های تعداد و وزن دانه های سن زده به روش دیگر وجود دارد. بهرحال در مقایسه دو روش یادشده، شیوه وزنی به لحاظ سادگی و سرعت برتری دارد.

Damaged kernel, Eurygaster integriceps, Wheat