محمد جواد حاجی حسینی - گروه مدیریت شهری، دانشگاه سازمان مدیریت صنعتی

چکیدهچند دهه تلاش برای رسیدن به توسعه، صاحب نظران مسائل توسعه را به این اتقاق نظر رسانده که توسعه واقعی توسعه ای است که پایدار باشد و برای آنکه توسعه پایدار باشد، باید متعادل باشد و بتواند رابطه ای متعادل بین اجزای نظام به وجود آورد. بر مبنای تعریف توسعه، قبل از اینکه هر جامعه ای بتواند به پایداری برسد، عدالت بین نسل ها و درون نسل ها باید تامین گردد. در همین راستا حاشیه نشینی پدیدهای است که توسعه پایدار را با چالش مواجه ساخته است. به دنبال تحولات ساختاری و بروز مسائل و مشکلات اقتصادی اجتماعی مانند جریان سریع شهر نشینی و مهاجرت های روستایی لجام گسیخته در شهرهای امروز پدیدار گردیده است. در بافت های حاشیه نشین شهرهای امروز، به علت تفاوت های ناشی از زیرساخت های طبیعی و الگوی برنامه ریزی فضایی، شاهد فضاهای نابرابر شهری می باشیم. از آنجاییکه حس تعلق به مکان از جمله عواملی است که در اسکان جمعیت(به صورت رسمی و غیررسمی) حائز اهمیت است، می تواند به عنوان یک مسئله مطرح و از طریق مقایسه میزان حس تعلق به مکان در اسکان های رسمی که بر مبنای طرح و برنامه ریزی های از پیش تعیین شده، توسط دولت ساخته شده است و اسکان های غیررسمی که به صورت خودرو و در نتیجه بی برنامگی و کم توجهی به مسکن اقشار کم درآمد، توسط خود آنها ساخته شده است؛ به عوامل اثرگذار بر شکل گیری حس تعلق به مکان دست یافت. عدم توجه به بعد اجتماعی زیست بوم های جدید و نگرش تک بعدی به امر سکونت چه در شهرهای جدید به عنوان اسکان رسمی و چه در اسکان های غیررسمی می تواند سبب پدید آمدن حس لامکانی و یا به عبارت بهتر احساس عدم تعلق به مکان در ساکنین گردد، که به شدت اهداف طرح های اسکان رسمی را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

واژه های کلیدی: بافت کهن، بافت فرسوده، ساماندهی بافتی