کاربرد الگوی باور سلامت بسط یافته در شناخت تعیین کننده های رفتارهای پیشگیرانه از بیماری کووید- ۱۹در بزرگسالان در سال۱۴۰۰

زمینه و هدف : در حال حاضر بسیاری از کشورها در سراسر جهان با بیماری کووید- ۱۹مبارزه میکنند و سعی در جلوگیری از شیوع بیشتر آن و کاهش میزان ابتلا و مرگ و میر و همچنین کاهش استرس و تنش کلی در سیستم مراقبت های بهداشتی خود و عموم مردم دارند. باتوجه به ماهیت مبهم این ویروس و قدرت درخور توجه انتقال و نبود درمان اختصاصی برای این بیماری، مهم ترین و در واقع اصلی ترین راه کنترل آن، از بین بردن زنجیره انتقال ویروس است. در این راستا سازمان بهداشت جهانی مهمترین عامل در قطع زنجیره انتقال ویروس را تبعیت عموم مردم از رفتارهای پیشگیرانه میداند. تبعیت از رفتارهای پیشگیرانه و فرمان برداری عموم مردم از پروتکل های اعلام شده تحت تاثیر عوامل متعدد روانشناختی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قرار دارد که شناخت دقیق آنها میتواند در طراحی مداخلات آموزشی برای هدایت افراد به سمت رفتارهای پیشگیرانه موثر واقع گردد. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین پیشگویی کننده های رفتارهای پیشگیرانه از کووید- ۱۹بر اساس الگوی بسط یافته باور سلامت در بزرگسالان، انجام شد.مواد و روش ها : پژوهش حاضر یک مطالعه ی توصیفی تحلیلی از نوع مقطعی است که بر روی ۹۰۰بزرگسال کشور انجام شد. نمونه ها به روش نمونه گیری آسان و از جامعه آماری کاربران وبسایت سلاموز انتخاب شدند. در این مطالعه اطلاعات با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته مشتمل بر۷بخش (مشخصات دموگرافیک، آگاهی، سازه های الگوی باور سلامت، منبع کنترل سلامت، حمایت اجتماعی درک شده، ارزش بهداشتی و رفتارهای پیشگیری کننده از بیماری کووید- ۱۹) جمع آوری گردید. این پرسشنامه بصورت API از سرویس پرسلاین بر روی وبسایت سلاموز میزبانی شد و داده های حاصل به نرم افزار SPSS ویرایش ۲۴ منتقل گشت و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج : میانگین سنی شرکت کنندگان در این مطالعه ۱۱/۸۴±۳۶/۹۹ سال بود. ۷۲/۲درصد شرکت کنندگان زن بودند و ۱۷/۸ درصد آزمودنیها واکسن کووید- ۱۹را تزریق کرده بودند. نتایج نشان داد که همه متغیرهای مورد بررسی به جز آگاهی، با رفتارهای پیشگیری کننده از کووید - ۱۹ارتباط آماری معنادار داشتند (P<۰/۰۵). متغیرهای موانع درک شده (B= -۰/۲۸۰ ،P<۰/۰۰۱)، حساسیت درک شده (B=۰/۱۱۸،P=۰/۰۰۳)، خودکارآمدی درک شده (B=۰/۲۱۶ ،P=۰/۰۰۰)، حمایت اجتماعی خانواده (B=۰/۰۷۳ ،P=۰/۰۱۰)، حمایت اجتماعی دوستان (B=۰/۱۱۶ ،P<۰/۰۰۱)، منبع کنترل سلامت خارجی (P=۰/۰۰۰ ،B=۰/۱۳۲)، منبع کنترل سلامت داخلی (B= -۰/۱۳۷ ،P=۰/۰۰۰) و منبع کنترل سلامت شانس (B=-۰/۰۸۹ ،P=۰/۰۰۴) پیشگویی کننده های رفتارهای پیشگیری کننده از بیماری کووید- ۱۹بودند.نتیجه گیری : با توجه به پیشگویی کننده های رفتارهای پیشگیری کننده از بیماری کووید- ۱۹پیشنهاد میگردد مداخلات در جهت تغییر و افزایش رفتارهای پیشگیرانه از ابتلا به بیماری با استفاده از استراتژی های حساسیت درک شده، خودکارآمدی درک شده و رفع موانع انجام رفتار، افزایش حمایت اجتماعی و تمرکز بر عواملی چون منبع کنترل سلامت صورت پذیرد.

کلیدواژه ها:

الگوی باور سلامت ، حمایت اجتماعی ، منبع کنترل سلامت ، ارزش بهداشتی ، رفتار پیشگیری کننده از کووید-۱۹