بررسی اپلیکیشن های تلفن همراه در حوزه بیماران اختلال وسواس فکری-عملی یا OCD : مروری سیستماتیک

زمینه و هدف: بیماری وسواس فکری-عملی (OCD) یکی از شایع ترین، ناتوان کننده ترین و مقاوم ترین اختلالات روانشناختی است که فرد در آن احساس میکند که باید رفتار و افکاری را چندین بار تکرار کند. با توجه به تاثیرات این بیماری بر جنبه های مختلف زندگی فرد، خانواده و اجتماع، شناسایی و برنامه ریزی برای درمان به موقع این اختلال از اهمیت بالایی برخوردار است. از اپلیکیشن های تلفن همراه می توان به عنوان ابزاری مناسب برای ارائه برنامه مراقبتی و درمانی به بیماران به صورت پزشکی ازراه دور استفاده کرد.مواد و روش ها: داده های مطالعه مرور سیستماتیک حاضر، با جستجوی کلیدواژه های «موبایل اپلیکیشن »، «وسواس فکری-عملی »، «پزشکی از راه دور » و مترادفات آنها بر اساس سرفصل های موضوعی پزشکی و به روش بولین در پایگاه های اطلاعاتی Scopus ،PubMed و Web of science و موتور جستجوگر Google scholar در تاریخ ۲دسامبر ۲۰۲۱ استخراج گردید. معیار ورود به این مطالعه، مقالات پژوهشی منتشرشده به زبان انگلیسی و از نوع مقالات اصیلی بودند که به بررسی اپلیکیشن های مراقبتی و درمانی در حوزه بیماری وسواس فکری-عملی و بیان ویژگی های آنها پرداخته بودند.یافته ها: از میان مقالات بررسی شده، ۵مقاله انگلیسی و ۱مقاله مروری بر اساس معیارهای ورود به مطالعه وارد شدند که در مجموع ۷ اپلیکیشن را معرفی کرده اند. سیستم عامل ۱ اپلیکیشن (n=۱) اندروید، ۳ اپلیکیشن (n=۳) iOS و ۱ اپلیکیشن (n=۱) اندروید و iOS می باشد. در یک اپلیکیشن (n=۱) تنها از درمان شناختی رفتاری مبتنی بر اینترنت (ICBT) و در پنج اپلیکیشن (n=۵) از نوع خاصی از CBT به نام قرار گرفتن در معرض و پیشگیری از پاسخ (ERP) برای درمان و مراقبت بیماران استفاده شده است. قابلیت در یک اپلیکیشن (n=۱) تنها گیمیفیکیشن، یک اپلیکیشن (n=۱) آموزشی و ۴ اپلیکیشن (n=۴) با ترکیب این دو بودند. یک اپلیکیشن (n=۱) امکان برقراری تماس تلفنی و ارسال پیامک بین بیمار و درمانگر و یک اپلیکیشن (n=۱) قابلیت خودآزمایی بیماران دارد. یک اپلیکیشن (n=۱) مخصوص نوجوانان و والدین آنها، یک اپلیکیشن (n=۱) مخصوص نوجوانان و بزرگسالان ۴۰سال، یک اپلیکیشن (n=۱) تنها بزرگسالان، سه اپلیکیشن (n=۳) همه گروه سنی بیماران و اپلیکیشن دیگر (n=۱) دانشجویان با افکار بیماری OCD را شامل شده است. اپلیکیشن (n=۱) nOCDدر Google play و App store و اپلیکیشن (n=۱) GGROدر App store و بقیه موارد (n=۵) فاقد شواهد بودند. پنج اپلیکیشن (n=۵) شامل همه انواع وسواس فکری عملی و یک اپلیکیشن (n=۱) تنها وسواس فکری عملی رابطه (ROCD) است.نتیجه گیری: اپلیکیشن های تلفن همراه را می توان ابزاری مناسب جهت ارائه برنامه درمانی و مراقبتی برای بیماران وسواس فکری-عملی (OCD) در نظر گرفت. در همه اپلیکیشن های بررسی شده با استفاده از تکنیک روان درمانی و با رویکردهای آموزشی و گیمیفیکیشن باعث کاهش علائم بیماری OCD در کاربران شده بودند به طوری که از راه دور و بدون در نظرگرفتن محدودیت های زمانی و مکانی برنامه مراقبتی و درمانی اعمال و در هزینه ها و زمان صرفه جویی می شود.

کلیدواژه ها:

وسواس فکری-عملی ، اپلیکیشن ، پزشکی از راه دور ، تکنولوژی سلامت روان