دو اصطلاح ستاره شناسی و کیهان شناسی باستان در گزیده های زادسپرم قرائت واژه مبهم ائفقثجظ در عبارت ائفقثجظ ل تسوظ ا و بررسی مفهوم عبارت “se kanārag ī gēhān” (سه کناره گیهان) در متن پهلوی گزیده های زادسپرم (فصل ۳۴: بندهای ۲۵ و ۲۸)
- سال انتشار: 1393
- محل انتشار: دوفصلنامه زبان شناخت، دوره: 5، شماره: 9
- کد COI اختصاصی: JR_LANG-5-9_010
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 117
نویسندگان
دکتری رشته فرهنگ و زبان های باستانی، پژوهشگاه علوم انسانی
چکیده
در این مقاله دو اصطلاح فنی در متن پهلوی گزیده های زادسپرم بررسی می شود. ابتدا قرائت رایج واژه ائفقثجظ (فصل ۳۴: بند ۲۸) به صورتnisārīk/nisārīg نقد و بررسی شده است که، نخستین بار، آن را زنر (۱۹۵۵: ۳۴۵) با این خوانش به معنی «آغازین» ارائه کرد و سپس ژینیو و تفضلی (۱۹۹۳: ۱۲۰) نیز آن را پذیرفتند.nisārīg واژه ای تک بسامد (منفرد) در زبان پهلوی است که با اصلاحی ناچیز می توان آن را به صورت اخقثجظ (wahārīg: بهاری) تصحیح و به همراه واژه paymānīg به صورت اندازه میانگین/ اعتدالی بهاری ترجمه کرد. سپس، در جست و جوی تفسیری قانع کننده از مفهوم عبارت “se kanārag ī gēhān” (فصل ۳۴: بند ۲۵)، این عبارت با عبارات مشابه موجود در مدارک باستانی نجومی و کیهان شناسی به زبان های اکدی (متن های موسوم به اسطرلاب ها و الواح میخی مل آپین)، سنسکریت (براهمنه ها) و لاتین (خطابه در باب خورشید توانا از یولیانوس، امپراتور مهرپرست روم)، مقایسه و عبارت یادشده به عنوان اصطلاحی فنی معرفی شده است که به الگوی مشهور «تقسیم بندی سه بخشی آسمان (به نواحی جنوبی، میانی و شمالی)» در کیهان شناسی مشرق زمین باستان اشاره دارد.کلیدواژه ها
گزیده های زادسپرم, فارسی میانه, الواح مل آپین, اسطرلاب های آشوری, براهمنه ها, کیهان شناسی, ستاره شناسیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.