تحلیل الگوهای اقلیمی شهرهای جنوبی ایران به منظور فضاهای عملکردی مسکن در اقلیم گرم و مرطوب (نمونه موردی شهر بوشهر)

اقلیم گرم و مرطوب، منطقه اقلیمی در امتداد یک نوار ساحلی باریک و نسبتا طولانی است که بیش از دو هزار کیلو متر طول آن می باشد و از مصب اروند رود در جنوب غربی استان خوزستان شروع شده و به خلیج گواتر در جنوب شرقی استان سیستان وبلوچستان ختم می شود. از لحاظ اقلیمی ،این سواحل جزو نواحی گرم و مرطوب محسوب می شود .تابستان ها نسبتا طولانی و زمستان ها فقط در دو ماه دی و بهمن هوا تا حدی سرد است .این کناره به سبب آنکه در مجاورت دریا می باشد،رطوبت هوا بسیار زیاد است ولی به علت کمی بارندگی، فاقد پوشش نباتی می باشد و به جز نخلستان ها وکشتزارهای محدود اهالی ،منطقه به طور کلی لم یزرع و بی آب و علف است .در نزدیکی سواحل دریاها و دریاچه های بزرگ یک باد محلی وجود دارد که دوره تناوب آن بیست و چهار ساعته است .در طی روز که آفتاب می تابد،سطح زمین سریعتر از دریا گرم می شود و در نتیجه هوای مجاور زمین صعود کرده وجای آن را نسیم خنکی از سطح دریا پر می کند.در شب هنگام سطح زمین گرمای روز را سریعتراز دست می دهد و آب دریا گرمتراز زمین می باشد،لذا هوای گرم از سطح دریا صعود می کند و جریان مخالف روز از روی زمین به سمت دریا جریان پیدا می کند.این باد ملایم تا چند کیلومتری ساحل محسوس می باشد و چون جهت آن مشخص است،می توان از آن جهت تهویه ساختمان و محوطه اطراف آن استفاده نمود.بدین ترتیب باید کل شهر ،ساختمان ها ،بازشوها و بادگیرها به سمت باد مطلوب و خنک و پشت به باد گرم و پرگرد وغبار بنا شوند. با این روش ،باد مطلوب به داخل شهر و ساختمان ها ی آن کشیده می شود و از خشکی و گرمای هوا می کاهد. همچنین ورود بیش ازحد گرما و گردوغبار سد می شود.در مناطق گرم و مرطوب اولا به علت اشباع بودن هوا از بخار آب عمل تبخیر به آسانی انجام نمی شود و ثانیا اضافه کردن رطوبت در هوا مطلوب نمی باشد. بنابراین بادگیرهای این مناطق به صورت جابجایی هوا و عمل همرفت باعث خنک شدن هوا می گردند.اقلیم های گرم و مرطوب مانند حاشیه جنوبی ایران و به خصوص شهر بوشهر ، به دلیل قرارگرفتن در طول و عرض جغرافیایی مناطق حاره، هوایی بسیار گرم دارد و به دلیل نزدیکی به دریا از رطوبت قابل توجهی برخوردار است و دارای یکی از بحرانی ترین اقلیم های جهان است. افزایش نرخ شهرنشینی و استفاده بی رویه از سوخت های فسیلی در دهه های اخیر ، باعث شده که طراحان ، موضوع طراحی بر اساس اقلیم در راستای کنترل و بهینه سازی مصرف انرژی را در ساخت وسازها بیش تر از گذشته مورد توجه قرار دهند.

کلیدواژه ها:

بناهای مسکونی ، اقلیم گرم و مرطوب ، فرم قرار گیری ساختمان ، بوشهر