محسن مولائی فرد - مدرس دانشگاه آزاد اسلامی
محمد عرب طاط - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق بین الملل دانشگاه مفید قم

جنگ یکی ازجلوه های بارز توسل به زور است .مخاصمات مسلحانه به هر گونه درگیری مسلحانه ای گفته می شود که ممکن است بین دو یا بیش از دو طرفیکه در تضاد کامل با یکدیگر قرار گرفته اند رخ دهد و کشورها شاهد بروز خسارات اتفاقی که در اثر حمله، به اموال و اهداف غیر نظامی وارد می شود میباشند. صبح روز ۱ ۸ دی ماه۱۳۹ ۸ دقایقی بعد از برخاستن پرواز۷۵ ۲ هواپیمایی اوکراین از فرودگاه امام خمینی تهران این هواپیما مورد هدف موشک جنگیپدافند هوایی سپاه پاسداران ایران قرار گرفت، مرگ بر آن ها فرو ریخت؛ منجر به تناقضات حقوق بین الملل گشت و مسئولیتی بسیار سنگین را برای دولت وجمهوری اسلامی و سپاه پاسداران ایران رقم زد .مقامهای جمهوری اسلامی ایران سه روز پس از وقوع این حادثه، اصابت موشک به هواپیمای اوکراینی اپراتورپدافند هوایی سپاه پاسداران اعلام کردند .با وجود تمام « وقوع خطای فردی » را تایید و علت این رخداد را ابهامات در خصوص ساقط کردن هواپیمایمسافربری اوکراین توسط پدافند سپاه پاسداران بعنوان یک رخداد علیه غیرنظامیان، مسلم است که در اینجا نقض قوانین بین المللی « جنایت جنگی » سهوی وتراژدی انسانی یا یک عامل اصلی بروز این فاجعه بوده و این مسئله از ابعاد حقوقی گسترده ای برخوردار و پرسش ها و ابهامات بسیاری را در پی دارد .این اقدامایران از دیدگاه های تخصصی متفاوتی قابل کنکاش و بررسی است .در این مقاله سعی براین است که موضوع مزبور از دیدگاه حقوق مخاصمات مسلحانه وزوایای گوناگون آن( از جمله حقوق بشر دوستانه بین المللی، مخاصمات مسلحانه بین المللی، اصل ممنوعیت توسل به زور /یا ممنوعیت جنگ، توسل به زور،حقوق درجنگ )مورد تحلیل قرار گرفته و معیار های این دیدگاه در رابطه بااین موضوع در تحقیق مزبوراعمال گردد.

مخاصمات مسلحانه، حقوق بشر دوستانه بین المللی، اصل ممنوعیت درجنگ، هواپیمای مسافربری اوکراین، تجاوز، دفاع مشروع، قواعد عرفی