سوء استفاده ازاختیارات قضایی و راهبردهای پیشگیری از آن با تاکید بر نظام کیفری ایران

امروزه نظارت بر اعطا قدرت امری بدیهی و لازمه کنترل قدرت است. در همه سیستم های حقوقی پذیرفته شده است که نظارت بر قضات و دستگاه قضایی امری اجتناب ناپذیر است. موضوع قضاوت به دلیل اهمیتی که در طول تاریخ داشته، همواره از ویژگی های خاصی برخوردار بوده است. احاطه قضات برجان و مال و ناموس افراد قدرتی فوق دیگران است، البته برای جاری ساختن حق و حاکمیت قانون چاره ای جز این اعطا قدرت از طرف حاکمیت نیز وجود ندارد، قضات عموما حافظ قانون محسوب می شوند. بنابراین لازم است چنین قشری تحت نظارت شدید دولت و قوه قضائیه باشند تا از انحراف و خطا جلوگیری شود. وظیفه کنترل اعمال و رفتار قضات و تعقیب و تادیب آنان بر عهده دادسرا و دادگاه عالی انتظامی قضات است و با توجه به اینکه قضات دارای طیف وسیعی از اختیارات هستند، باید در چارچوب قانون عمل کنند تا از سوء استفاده از این اختیارات جلوگیری شود؛ البته قطعا با رشد جوامه و همه گیری قدرت رسانه می توان به نظارت های دیگر و خصوصا نظارت های مردمی اشاره نمود و همچنین به نظر می رسد شفافیت در عملکرد و منتشر کردن آرا قضایی قابل انتشار و پاسخ گویی به مردم می تواند از تخلفات متعدد جلوگیری نمود. در غیر این صورت قاضی متخلف پاسخگو تخلف خود خواهد بود. سوء رفتار قضات ممکن است عمدی نباشد، اما همچنان می توان آن ها را به دلیل تخلف مورد پیگرد قرار داد. در برخی موارد، تخلف انتظامی ممکن است مصداق جرم باشد، بنابراین تعقیب انتظامی و کیفری هر دو امری اجتناب ناپذیر است و قاضی خاطی باید به هر دو مجازات محکوم شود. قضات نقش عمده ای در تامین امنیت و عدالت دارند و اگر قضات آلوده به فساد نباشند این نقش عینی می شود. دستگاه قضا هیچ چاره ای جز جراحی سیستم قضایی و تغییر شیوه های نظارت و کنترل ندارد و برای حفظ سلامت جامعه باید از روش های نو و خصوصا الکترونیک در کنترل رفتار قضات استفاده نماید تا این شیوه کنترلی درونی گردد، زیرا احتمال آلوده شدن قضات به فساد از قبیل ضایع شدن حقوق آحاد جامعه، تخلفات متنوع، افشای اسرار و اسناد محرمانه، ارتشاء، بازداشت غیرقانونی، امتناع از صدور حکم، حکم غیرقانونی، شکنجه، کمک به فرار متهم، خشونت، کتمان عضویت در احزاب سیاسی، سوء استفاده از وضعیت شغلی و مقام و موقعیت، اجرای سندهای رسمی جعلی و ده ها موضوع دیگر بسیارزیاد است

کلیدواژه ها:

قاضی ، قضاوت ، تخلفات قضات