مجتبی غفاری - عضو هیات علمی دانشگاه ازاد اسلامی واحد مهدی شهر
رویا یعقوب وند - کارشناس ارشد حقوق ثبت

روابط مالک و زارع از دیرباز از اهمیت به سزایی برخوردار بوده است و در این راستا مسائل مهمی مورد توجه اندیشمندان بوده است که از جمله آنها ایناست که آیا تصرفات زارع در ملک مالک و ا حیاء عمران وی موجد حق می باشد یا خیر؟ که در این خصوص لازم است به منابع حق موصوف بپردازیم.ازجمله منابع حق یا حقوق موصوف می توان به عرف اشاره نمود که در حقوق ایران عرف به عنوان یکی از منابع اصلی تنظیم کننده روابط زارع و مالکشمرده می شود،عرف به عنوان منبع در کنار سایر منابع حق نسق قابل بررسی است زیرا از یک طرف عرف به عنوان توافق جمعی و عینی در روابط اشخاصبا هم دیگر است و از طرف دیگر سایر منابع حقوق از جمله قوانین به عنوان اراده رسمی و جمعی افراد جامعه و رویه قضایی به عنوان اراده ترافعی مراجعرفع مخاصمه بر نفی یا اثبات عرف متداول تاثیرگذار می باشد که در خصوص حقوق نسق عرف مناطق مختلف حقوق نسق زراعی را مورد پذیرش قرار دادهاست و قوانین مختلف قبل و بعد از انقلاب اسلامی عرف مزبور را مورد پذیرش قرار داده و در قوانین مختلف به آن رسمیت بخشیده اند

عرف، نسق، مالک، زارع ، زارعانه