بررسی مقایسه ای روابط سیاسی و امنیتی ایران و افغانستان در دوره کرزای و اشرف غنی

کشورهای ایران و افغانستان دارای مزیت های نسبی سرزمینی و انسانی برای یکدیگر هستند؛ اما عدم مدیریت درست این امتیازات و حضور قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای در افغانستان به دلیل اهمیت ژئوپلیتیکی این کشور و در نتیجه بروز تهدیداتی مانند تروریزم و افراط گرایی دینی و نیز بروز مسئله قاچاق و تهدید امنیت ملی ایران از داخل کشور افغانستان، همچنین مسائل آب و تشدید اختلافات هیدروپلیتیکی و نیز مشکل آوارگان افغانی و عدم مدیریت در ست آن از سوی دو کشور، مانع از ایجاد یک رابطه پایدار و مبتنی بر حسن همجواری بر محور واقعیت های ژئوپلیتیکی شده است. بنابر این پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ایران و افغانستان پس از انقلاب خصوصا پس از سقوط طالبان و در دوره های ریاست جمهوری کرزای و اشرف غنی انجام شد. روش مورداستفاده در این پژوهش، توصیفی -تحلیلی بوده که با روش کتابخانه ای انجام شد. نتایج نشان داد که در زمان کرزی واشرف به آمریکا وابستگی دارد در ظاهر شرایط کنونی درباره آینده افغانستان دو دیدگاه خوشبینانه و بدبینانه وجود دارد. گروهی معتقدند که خروج ارتش آمریکا، متحدین و ناتو از افغانستان لاجرم لبنانی دیگر (طی دهه ۱۹۸۰) و ماندن در افغانستان، اسرائیل فلسطینی دیگر شکل خواهد داد و آمریکا نخواهد توانست در فاصله زمانی مناسب، افغانستان کنونی را سامان دهد. چنانچه افغانستان موفق به تعریف مجدد از روابط میان گروه های متعدد قومی- مذهبی که باید بر همزیستی و برابری استوار باشد، نگردد و به نحو موثری با خشونت های کنونی و نیروهای گریز از مرکز مقابله نکند، تنش های موجود همچنان به صورت یک مشکل دائمی در حیات سیاسی افغانستان و منطقه باقی خواهند ماند. گروه دیگر معتقدند آمریکا در راستای راهبرد سیطره جویانه خود، با انعطاف پذیری و تغییرات تاکتیکی، به تدریج قدرت را به افغان ها، به خصوص در حوزه های امنیتی منتقل می کند و به صورت هدایت شده از ظرفیت های سازمان ملل، ناتو و سایر متحدین خود در افغانستان در راستای کاهش هزینه های خود استفاده خواهد کرد تا سال های سال در افغانستان بماند.در این میان پاکستان هم در افغانستان دارای منافع استراتژیک و حیاتی است. در شرایطی که یک دولت غیر همسو در افغانستان در قدرت باشد، با توجه به وجود اختلاف بین دو کشور، تامین منافع ملی پاکستان هم در گرو بی ثباتی و نا امنی در افغانستان خواهد بود. از آنجا که پاکستان نقش موثری در صحنه داخلی افغانستان دارد، برقراری تعامل بیشتر با آن کشور و کاهش حوزه های اختلاف که نهایتا منافع ملی ایران را به خطر می اندازد، ضرورت پیدا می کند

کلیدواژه ها:

ایران ، افغانستان ، روابط سیاسی و امنیتی کرزای و اشرف غنی