تحلیل آسیب پذیری اکولوژیکی با تاکید بر سنجش تاب آوری منطقه ای،مورد مطالعه استان تهران

ابعاد گوناگون زندگی بشر، امروزه با تغییرات بسیار زیاد و شدت یافتن فعالیت های انسانی همراه است ؛ که بخش های مختلفی از جمله عرصه زیست محیطی را تحت تاثیر قرار داده و مسائل فراوانی را پدید آورده است . یکی از مباحث مهم در بین مسائل زیست محیطی ، موضوع آسیب پذیری اکولوژیکی می باشد. هدف از این پژوهش ، تحلیل و بررسی میزان آسیب پذیری اکولوژیکی استان تهران است . در این پژوهش با استفاده از برخی شاخص های سنجش آسیب پذیری اکولوژیکی از جمله تراکم جمعیت ، میانگین بارش سالانه ، میانگین دمای سالانه ، شیب ، دما و ارتفاع به ارزیابی آسیب پذیری اکولوژیکی استان تهران پرداخته شد. برای هرکدام از شاخص ها با توجه به هم بستگی مثبت یا منفی آنها با آسیب پذیری اکولوژیکی ، در نرم افزار ArcGIS لایه (نقشه ) رستری ایجاد گردید. به جهت حذف اثر واحدهای اندازه گیری در شاخص ها و تجمیع لایه ها جهت سنجش آسیب پذیری اکولوژی استان، عملیات بی مقیاس سازی به روش خطی انجام گرفت . از آنجایی که ضریب اهمیت در شاخص ها متفاوت است ، با استفاده از نظرات کارشناسان، مقایسات زوجی بین شاخص ها انجام شد و به وسیله روش SWARA وزن نهایی آنها تعیین گردید. با تجمیع تمامی لایه ها و لحاظ کردن ضریب اهمیت هرکدام، استان از نظر پهنه های آسیب پذیری به پنج پهنه بسیار خطرناک، خطرناک، خطر متوسط ، کم خطر و بسیار کم خطر طبقه بندی شد. نتایج نشان داد که بخش عمدهای از استان در پهنه های بسیار کم خطر و کم خطر قرار دارند؛ پهنه هایی که شامل شهرستانهای ملارد، ری، پردیس ، شمیرانات، پاکدشت ، دماوند و فیروزکوه است . از نظر آسیب پذیری اکولوژیکی شهرستانهای بهارستان، قدس و تهران جزو مناطق با خطر بسیار بالا و بخش عمده اسلامشهر، قرچک و شهریار در محدوه با خطر بالا قرار دارند. همچنین پیشوا، رباط کریم و بخش عمده و مرکزی ورامین ، جزو مناطق با خطر متوسط می باشند. به طور کلی عمده توزیع فضایی پهنه های پرخطر از نظر آسیب پذیری اکولوژیکی در استان، پهنه شهرستان تهران را شامل و به سمت جنوب غربی کشیده شده است .

کلیدواژه ها:

آسیب پذیری ، آسیب پذیری اکولوژیکی ، تاب آوری ، آمایش سرزمین ، روش وزندهی SWARA