اسماعیل دستورانی - Department of Plant Breeding and Biotechnology, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
خلیل زینلی نژاد - Department of Plant Breeding and Biotechnology, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
مسعود سلطانی نجف آبادی - Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
محمدهادی پهلوانی - Department of Plant Breeding and Biotechnology, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
حسن سلطانلو - Department of Plant Breeding and Biotechnology, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
سعید باقری کیا - Crop and Horticultural Science Research Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gorgan, Iran.

این پژوهش با هدف تعیین گروه های هاپلوتایپی و شناسایی آلل های اختصاصی برای صفات مطلوب زراعی گندم نان انجام شد. به همین منظور ۴۲ ژنوتیپ گندم بومی ایران و ۹ رقم تجاری بههمراه رقم بهاره چینی (ژنوتیپ مرجع) در قالب طرح آگمنت کشت و از نظر ۱۳ صفت فنوتیپی کمی ارزیابی شدند. نتایج آمار توصیفی نشان داد که صفات طول ریشک و روز تا گلدهی به ترتیب بالاترین و پایین ترین ضریب تغییرات فنوتیپی را داشتند. به منظور بررسی تنوع هاپلوتایپی QTL مرتبط با صفات فنوتیپی واقع بر کروموزوم های ۴B و ۷D گندم نان از هشت نشانگر ریزماهواره استفاده شد. نتایج نشان داد که ژنوتیپ های مورد بررسی با توجه به مطابقت آللی با ژنوتیپ مرجع در کروموزوم های ۴B و ۷D به ترتیب در ۱۳ و شش گروه هاپلوتایپی قرار گرفتند. به منظور بررسی وجود ارتباط بین صفات و نشانگرها، تجزیه واریانس در قالب طرح کاملا تصادفی با تکرار نامساوی برای تک تک نشانگرها انجام شد. در مجموع از ۱۳ صفت مورد بررسی، برای هشت صفت ارتباط معنی دار آماری مشاهده شد و برای سه صفت به طور هم زمان یک آلل اختصاصی معرفی گردید. چنانچه اصلاحگر علاقه مند به گزینش ژنوتیپ هایی باشد که به طور هم زمان سه حالت مطلوب یعنی گلدهی زودتر، نیمه پاکوتاهی و تعداد بیشتر دانه در سنبله را داشته باشند، می تواند از آلل اختصاصی شناسایی شده (۱۵۳جفت‎باز) نشانگر Xgwm۱۴۹-۴B استفاده کند.

Phenotypic traits, Marker-assisted selection, Landrace wheat, Allele-specific marker, صفات فنوتیپی, گزینش به کمک نشانگر, گندم بومی, نشانگرهای آلل اختصاصی