نقش نظام پایگان آب در شکل دهی به فرم و ساختار شهرها (مطالعه ی موردی: شهر ارومیه)

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، دوره: 9، شماره: 32
  • کد COI اختصاصی: JR_SHAHR-9-32_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 219
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

کیومرث حبیبی

دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان.

امین خلیلی

دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان

چکیده

مقدمه: در شهرسازی و معماری ایرانی تقریبا همه عناصر و فضاهای معماری و شهرسازی ازجمله خانه، مسجد، بازار و حتی معابر به نحوی با آب مرتبط بوده اند. بسیاری از عناصر معماری و شهرسازی برای نگهداری و توزیع و مصرف آب به وجود می آمدند ازجمل  مهم ترین این عناصر، آسیاب ها، قنات ها، حمام ها، محلات، مساجد و باغ ها هستن؛  بنابراین بررسی نقش آب در شکل گیری فضاهای شهری در شهرهای ایران ضرورتی انکارناپذیر است.هدف پژوهش :  هدف اساسی در پژوهش حاضر بررسی نظام آبیاری و نحوه ی تامین آب در شهر ارومیه به عنوان نمونه موردی است.روش شناسی تحقیق:  پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیلی، پیمایشی و تاریخی و در قالب مطالعه ای ترکیبی (کمی و کیفی) در ۲ بخش به بررسی نحوه تعامل شهر ارومیه با نظام آبی پرداخته است. بخش نخست شامل مطالعات اسنادی و پیرامون شهر ارومیه و آب است و بخش دوم شامل مطالعه میدانی است. قلمرو جغرافیایی پژوهش :  قلمرو جغرافیایی پژوهش حاضر، شهر ارومیه، مرکز استان آذربایجان غربی است. یافته ها و بحث: یافته های پژوهش گواه این موضوع است که به دلیل اهمیت آب و به منظور بهره مندی همه ی افراد از آن، نقش ها و روابط اجتماعی گسترده و دقیقی از طریق سازوکار فرهنگی ایجاد شده اند که این ها خود بخشی از فرهنگ مردم ارومیه را تحت تاثیر قرار داده اند. نتایج:  نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که گردش و چخش شدن آب از مجموعه مسیر قنات، نهرهای روگذر، گرمابه ها و مساجد تشکیل شده است و چگونگی توسعه و شکل گیری شهر ارومیه که  شامل استقرار محلات، خانه ها و سایر بناهای  شهری عمومی می شود، منطبق و در راستای مولفه های شکل دهنده به این نظام گردش و تقسیم آب بوده است. درنتیجه ی شکل گیری و توسعه ارومیه، وابسته به نظام آبیاری و سیستم پایگان آب بوده است.

کلیدواژه ها

واژگان کلیدی : شهر ارومیه, نظام آبیاری, بافت قدیم, عناصر معماری و شهرسازی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.