نقد منظومه خسرو و شیرین نظامی بر مبنای نظریه سیستم های پیچیده
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه کارنامه متون ادبی دوره عراقی، دوره: 3، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_ADAB-3-1_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 188
نویسندگان
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
نظریه «سیستم های پیچیده» به ارتباط بین اجزای سیستم، بروز رفتارهای جمعی در آن و کیفیت تعامل آن با محیط می پردازد و بیانگر رفتارهای نامنظم، غیرخطی، غیرقابل پیش بینی و پیچیده در سیستم ها و قائل به نوعی الگوی نظم نهایی در تمام این بی نظمی هاست؛ یعنی وجود تغییرات شدید، رفتارهای نامنظم، دگرگونی های غیرقابل پیش بینی، حرکات بحرانی و... که اگرچه بی نظم و آشوب ناک می نمایند، در درازمدت و با تکرار، الگوی منظمی دارند. در پژوهش پیش رو، به روش تحلیل کیفی، با نقد روایت خسرو و شیرین در بستر نظریه سیستم های پیچیده، پیش بینیناپذیری رخداد های آن تحلیل و با تاکید بر تعاملات بین اجزاء داستان، هویت آنها و کلیت سیستم و آشوبناکی آن تعیین شده است. غنای بالا و تنوع کنش ها و تعامل ها میان انبوهی از متغیرهای مستقل، خودسازماندهی، انطباق پذیری برای حفظ بقا و منافع خود و تاثیرگذاری بر محیط اطراف، از عناصر شاخص این منظومه است که کاربست این نظریه را در تحلیل آن امکان پذیر می کند. خسرو و شیرین، روایتگر عشق و وصال شاهزاده ایران با برادرزاده بانوی ارمن است، اما قتل یکی و خودکشی دیگری، به آن رنگ عاشقانه و شاعرانه می بخشد. با نگاهی سیستمی، می توان رفتار آشوبناک خسرو در ازدواج با مریم و شکر و خودکشی فرهاد و شیرین را به عنوان سیستم هایی با رفتارهایی غیر قابل پیش بینی و نامنظم، در نظر گرفت که عملکرد هریک، تلاش برای ایجاد وضعیت مطلوب و به تعبیر سیستمی، تعادل با محیط است. دستاورد مهم دیگر این پژوهش، کمک به شکل گیری نوعی مدل مطالعاتی میان رشته ای است که می تواند به درک جامع تری از منظومه های ادبی کمک کند.کلیدواژه ها
نظریه سیستم های پیچیده, خودسازماندهی, خودارجاعی, آشوب, خسرو و شیریناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.