محسن حافظ کمال - کارشناسی ارشد علوم سیاسی

این پژوهش با بهره گیری از نظریه الموند و وربا در مورد گونه شناسی فرهنگ های سیاسی،از میان فرهنگ های محدود،تبعی و مشارکتی ،فرهنگ سازی ایران در دوره پهلوی دوم را به دلیل قرار داشتن ایران در وضعیت گذار از سنت به مدرنیته ،دچار گسختگی و چند پارگی دانسته و در نتیجه فرهنگ سیاسی ایران را تلفیق و ترکیبی از فرهنگ سیاسی ( تبعی-سنتی)معرفی می کنند.به دلایل مختلف و پیچیده ،فرهنگ سیاسی در ایران همواره فرهنگی پاتریمو نالیستی بوده که ریشه در تاریخ استبداد شرقی و سلطه طبقه حاکم قدیم در ایران دارد.تحولات اجتماعی و سیاسی دوران پهلوی نه تنها این فرهنگ سیاسی را دچار تحول اساسی نکرد بلکه دلایل دیگری برای تقویت ان به دست داد و روی هم رفته مجالی برای رقابت سیاسی جز در برهه های بسیار کوتاه بوجود نیامد.جوهر دوران پهلوی دوم کوششی برای ساخت و گسترش دولت مدرن مطلقه در درون جامعه مدنی ضعیف است.حکومت پهلوی دوم در ادامه اقدامات پهلوی اول با تمرکز ساختن منابع و ابزارهای قدرت،ایجاد وحدت ملی،تقویت ارتش مدرن،تضعیف مراکز پراکنده،گسترش دستگاه بوروکراسی جدید و اصلاحات مالی و تمرکز منابع اداری مبانی دولت مطلقه مدرن را بهبود بخشید.مشکل اصلی حکومت محمد رضا شاه این بود که از یک سو ایجاد ساخت دولت مطلقه لازمه نوسازی و دگرگونی اجتماعی و اقتصادی بود ولی از سوی دیگر چنین ساخت قدرت با مقتضیات نوسازی و توسعه سیاسی تعارض داشت.از این رو فرهنگ سیاسی (آمریت تابعیت)بر توسعه سیاسی ایران عصر پهلوی دوم تاثیر منفی داشته است.عدم وجود تساهل و مدارا در ایران عصر پهلوی دوم باعث عدم مشارکت سیاسی شده و سنت فرهنگی (آمریت)بر تحرک اجتماعی تاثیر منفی گذاشته است

فرهنگ سیاسی،توسعه سیاسی،پهلوی دوم،حکومت مطلقه،مشارکت سیاسی