طراحی و اعتباریابی مقیاس اندوخته شناختی سالمندان

مقدمه: اندوخته شناختی با هدف توضیح تفاوت ­های فردی در آسیب­ پذیری نسبت به تغییرات مغزی و تفاوت در بروز علایم بالینی ایجاد شده ­است. هدف این پژوهش طراحی و اعتباریابی ابزاری جهت اندازه­ گیری اندوخته شناختی سالمندان و مقایسه آن در دو گروه سالم و مبتلا به نقص شناختی خفیف بود. روش کار: روش پژوهش پیمایشی و علی_مقایسه­ ای بود. پس از مطالعه مبانی نظری اندوخته شناختی و بررسی ابزارهای موجود، مقیاس مورد نظر ساخته شد و روایی صوری و محتوایی آن توسط چهار متخصص سالمندی بررسی و تایید شد. این مقیاس بر روی ۱۰۰سالمند (زن=۵۳ و مرد=۴۷) با میانگین سنی (۳۰/۶±۲۳/۶۸)، که در سال ۹۹-۹۸ به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شده بودند اجرا گردید. همسانی درونی با استفاده از ضریب آلفا کرونباخ، ضریب امگا و پایایی بازآزمایی و روایی به روش هم زمان و تشخیصی (تحلیل تمایزات) بررسی شد. میزان همبستگی زیرمقیاس ­ها با یکدیگر و با نمره­ کل نیز محاسبه شد. در انتها، تفاوت دو گروه (آزمون تی مستقل) و پیش­بینی وضعیت شناختی (رگرسیون چندگانه) نیز مورد بررسی قرار گرفت. یافته­ ها: نتایج نشان­ دهنده ضریب آلفا کرونباخ ۶۲۳/۰α=، ضریب امگا ۷/۰، پایایی بازآزمون ۸۳۹/۰، روایی همزمان ۶۱۶/۰، روایی تشخیصی ۴۳۲/۰، نقطه برش ۴۴، میزان حساسیت ۲/۶۱ و ویژگی ۷/۶۲ بود. رابطه زیرمقیاس­ ها با نمره­ کل معنادار بود (دستاورد آموزشی ۶۵۴/۰r=، پیچیدگی شغلی ۵۴۸/۰ r=و فعالیت­ های فراغتی ۹۴۷/۰ r=(۰۱/۰P<). میانگین اندوخته شناختی در گروه سالم در مقایسه با گروه نقص شناختی خفیف بالاتر بود (۰۰۱/۰P<) و تحلیل رگرسیون برای دو متغیر سن و اندوخته شناختی معنادار بود (۰۱/۰P<). نتیجه­ گیری: یافته­ ها نشان­ دهنده روایی و پایایی مطلوب مقیاس اندوخته شناختی سالمندان است. با لحاظ محدودیت­ های ابزارهای خارجی و متناسب بودن این مقیاس با فرهنگ ایرانی، جهت انجام پژوهش ­ها در حوزه سالمندی پیشنهاد می­ گردد.

کلیدواژه ها:

Aged ، Cognitive dysfunction ، Cognitive reserve ، سالمندی ، نقص شناختی خفیف ، اندوخته شناختی