رضا زهدی اقدم - اعضای هیئت علمی دانشکده بهداشت انشگاه علوم پزشکی ارومیه
رضا غلام نیا - اعضای هیئت علمی دانشکده بهداشت انشگاه علوم پزشکی ارومیه

در دستگاههای که لامپ رونتگن آنها مستهلک شده یا دستگاههای جدیدی که جایگذاری لامپ رونتگن در آنها بطور دقیق صورت نگرفته ، بازده پرتو خروجی رونتگن در آنها به شدت پایین آمده و نه تنها موجبات مصرف انرژی الکتریکی هنگفت را فراهم می سازد ، بلکه منجر به انرژی تشعشعی بصورت گرما در لامپ های رونتگن می گردد. هدف از این مطالعه بررسی مقادیر آهنگ پرتو دهی حاصله از دستگاهای مختلف با متعلقات تیوبی متفاوت و بررسی اتلاف انرژی و همچنین بررسی لامپ های دستگاههای مختلف اشعه X بود. به منظور شناخت تفاوت آهنگ پرتودهی دستگاههای رادیولوژی ، از دستگاه گایگر مولر GM ساخت شرکت INSPECTOR آمریکا برای تعیین مقدار پرتوی رسیده به سطوح تابش مختلف با شرایط های یکسان و همواره در دو جهت افقی و عمودی و با فواصل معین استفاده گردید. مقادیر آهنگ دوز معادل رسیده بر سطوح تابشی مختلف به سینه ، شکم ، کمر ، مچ دست ، سینوس و ران بدست آمده و سپس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . نتایج مقادیر دوز معدل رسیده به سطوح تابشی مختلف در دستگاههای مختلف را نشان می دهد. بیشترین مقدار برای عکس های سینه ، شکم ، کمر ، مچ ، جمجمه ، سینوس و ران به ترتیب 1/49 ، 34/95 ، 65/59 ، 0/31 ، 16/02 ، 15/60 ، 53/60 ، 1/64 بر حسب میکروسیورت بر ساعت بود. در حالیکه کمترین مقدار به ترتیب 0/6 ، 1/08 ، 13/07 ، 0/13 ، 1/38 ، 1/66 ، 0/56 میکروسیورت بر ساعت اندازه گیری شد با بررسی مقادیر آهنگ دوز معادل رسیده به سطوح تابش مختلف نتایج نشان می دهد که کمترین مقادیر مربوط متعلق به یکی از مراکزی است که حدودا با 10 سال سابقه نصب ، کمترین بازده پرتو خروجی را دارا بود در حالیکه مراکز دیگری که به ترتیب دارای تیوب اشعه X واریان ، اودل ، شیمادزو و زمینس مقادیر بازده پرتوی زیادی را دارا بودند. عدم رعایت موازین استاندارد در تیوب گذاری و وجود درصدهای غیر استاندارد آلیاژ رنیوم - تنگستن در هدف ، عدم وجود سیم پیچ استاندارد استاتور و قطرهای کوچکتر آنتی کاتد در آندهای دوار ، در لامپ های رونتگن بکار گرفته شده و موجبات بروز عدم بازدهی پرتوی X را بدنبال خواهد داشت.

دوز معادل ، آنتی کاتد ، میزان تشعشع