سیده الناز نظری - دانشجوی دکتری تخصصی فیزیولوژی پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
امیر آوان - استادیار گروه ژنتیک انسانی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
سید مهدی حسنیان مهر - دانشیار گروه بیوشیمی بالینی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
مجید خزاعی - استاد گروه فیزیولوژی پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.

مقدمه: سندرم آشرمن (AS) یک اختلال اکتسابی و مقاوم به درمان در زنان است که در حال حاضر روش های درمانی آن محدود و غیرموثر است. درمان های مبتنی بر سلول های بنیادی اخیرا به روشی جدید برای درمان آسیب های بافتی و فیبروز تبدیل شده است. امروزه سلول درمانی به عنوان یک استراتژی جدید برای بازسازی و مدیریت اختلالات آندومتر مانند سندرم آشرمن پیشنهاد شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی خلاصه ای از پژوهش هایی که نقش کلیدی سلول درمانی را در درمان اختلالات و چسبندگی های داخل رحمی نشان داده اند، انجام شد. روش کار: در این مقاله مروری مقالات مرتبط با نقش سلول های بنیادی در پیشگیری و درمان چسبندگی های داخل رحمی در پایگاه های اطلاعاتی از جمله ISI، Google scholar، PubMed، Scopus و SID با استفاده از کلمات کلیدی Asherman's syndrome، Intrauterine adhesions، Stem cell therapy بدون در نظر گرفتن بازه زمانی مورد جستجو قرار گرفتند. در پایان کار، داده های ورودی به صورت کیفی بررسی و تحلیل شدند. یافته ها: مطالعات بررسی شده، پیوند سلول های بنیادی مختلف از منابع متنوع از جمله مغز استخوان، بافت چربی، مایع آمنیوتیک، جفت و خون قاعدگی را نشان می دهند که در منطقه آندومتر رحم سبب بازسازی آندومتر و بازگردانی قدرت باروری در سندرم آشرمن می شوند. مطالعات صورت گرفته نشان داده اند که پیوند سلول های BMSC و MenSC، نه تنها در مطالعات حیوانی، بلکه در مطالعات بالینی نیز منجر به بازسازی و شکل گیری ساختار بافتی آندومتر آسیب دیده شده است. در مدل های پیش بالینی نیز سلول های بنیادی مشتق از بافت چربی (ASC)، سلول های بنیادی مشتق از مایع آمنیون (AFSC) و سلول های بنیادی مشتق از جفت (PSC)، توانسته اند از طریق افزایش ضخامت اپی تلیال و کاهش میزان ترشح و رسوب کلاژن، نقش موثری را در بازسازی و تقویت آندومتر رحم داشته باشند. نتیجه گیری: استفاده از سلول های بنیادی می تواند نقش مهمی در بازسازی و شکل گیری بافت آندومتر رحم داشته باشد و می تواند در پیشگیری و درمان چسبندگی های داخل رحمی موثر واقع شود.

چسبندگی داخل رحم, سلول بنیادی, سندرم آشرمن