محسن شاطریان - عضو هیئت علمی دانشگاه کاشان
امیر اشنویی - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محمود گنجی پور - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی

شناسایی عوامل بروز جرم و سعی در از بین بردن یا کاهش اثرات آنها مهمترین راهکار پیشگیری و کاهش ناهنجاریهای اجتماعی شناخته شده است. در این زمینه تحقیقات نشان می دهد بزهکاران در انتخاب مکان و زمان جرم اغلب منطقی عمل نموده و به دنبال کم خطرترین و مناسب ترین فرصت ها و شرایط مکانی – زمانی برای بزهکاری هستند. بدین ترتیب در محدوده شهرها کانون هایی شکل می گیرد که دارای تعداد فرصت ها و اهداف مجرمانه بیشتر و به تبع آن تعداد جرایم بسیار بالاتری است. بنابراین شناسایی این محدوده ها و بررسی مشخصات کالبدی و خصوصیات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ساکنین، نوع کاربری اراضی موثر در بروز ناهنجاریها بسیار اهمیت یافته است تا با ایجاد تغیرات بنیادی در عوامل بوجود آورنده و تسهیل کننده فرصتهای جرم و طراحی فضاهای کالبدی مقاوم در برابر بزهکاری امکان پیشگیری و مقابله با جرایم شهری فراهم گردد. نکته حائز اهمیت اینکه در هزاره جدید و به ویژه در طی چند سال گذشته مطالعه پیرامون شناسایی و تحلیل کانونهای جرم خیز شهری اهمیت بسیار زیادی یافته است و این رویکرد تا حد زیادی برای کنترل و پیشگیری بزهکاری در شهرها مفید و کارآمد تشخیص داده شده است. متاسفانه در بسیاری از کشورها از جمله کشور ما تاکنون مهمترین راهکار و ابزار برای مقابله با جرم و جنایت با تاکید بر قوه قهریه و برخورد صرفاً قضایی با این پدیده شوم بوده است، که تجربه سالهای گذشته نشان می دهد این روش به تنهایی کارایی لازم را برای حل موضوع نداشته و ندارد. لذا در حال حاضر ریشه یابی عوامل مکانی، اجتماعی، اقتصادی محیط شهری در بروز بزهکاری و سعی در حذف آنها نسبت به گذشته اهمیت قابل توجهی یافته است.

تحلیل فضایی، جرم و جنایت، سیستم اطلاعات جغرافیایی