بررسی و نقد گزارش های مربوط به مناقشه فدک در الطبقات الکبری ابن سعد

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: دوفصلنامه شیعه پژوهی، دوره: 8، شماره: 22
  • کد COI اختصاصی: JR_SHIA-8-22_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 170
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مجتبی سلطانی احمدی

استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

سارا خاتمی

دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ تشیع، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

مصطفی گوهری فخرآباد

استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

گزارش فدک به عنوان یکی از اختلافات اصلی شیعه و سنی در منابع متقدم تاریخی بسیار ضد و نقیض و با اختلافات متعددی همراه است. ابن سعد، در مقام یکی از طرفداران ابوبکر و مکتب خلفا، کوشیده است در کتاب الطبقات الکبری نشان دهد درباره فدک مصادره ای صورت نگرفته و ابوبکر و خلفای نخستین دقیقا در مسیر سیره نبوی گام زده اند. به نظر وی، پیامبر به رغم درخواست فاطمه (س) فدک را به ایشان نبخشید و ادعای فاطمه (س) برای طلب آن از طریق ارث نیز به سبب حدیث منقول از ابوبکر راه به جایی نمی برد. در مقاله پیش رو پس از مقایسه روایات ابن سعد با گزارش های مورخان همان دوره و اعصار بعد، روایاتی یافت شد که ظاهرا در کتاب الطبقات تعمدا ذکر نشده است. مجموع این گزارش ها ما را بدین نکته می رساند که ابن سعد، در جهت دفاع از مشروعیت خلافت ابوبکر و نشان دادن تبعیت ابوبکر و طرفدارانش از سیره پیامبر، در صدد انکار و پنهان سازی برخی واقعیات تاریخی مربوط به این حادثه و تصویر آن به صورتی که خود تمایل داشته، برآمده است.

کلیدواژه ها

الطبقات الکبری, ابن سعد, فدک, نقد روایات تاریخی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.