نقد فرمالیستی شعر قیر شب سهراب سپهری

نقد فرمالیستی در جریان سمبولیسم روسی در قرن نوزدهم شکل گرفت و مورد توجه بسیاری از منتقدان قرار گرفت و دو رکن هنجار گریزی و قاعده افزایی از اساسیترین موارد مورد بحث در نقد فرمالیستی است. سهراب سپهری یک از شاعران نامآور معاصر است. اولین شعر از اولین دفتر مرگ رنگ او، «قیر شب»، در این پژوهش مورد بررسی نقد فرمالیستی قرار گرفته است. انواع هنجار گریزیها (نحوی، معنایی، واژگانی و آرکائیسمی) و قاعده افزایی (در سطح موسیقایی و عناصر زیبایی شناسی) در شعر او بررسی شده است و عنصر مسلط این شعر همچون سایر آثار سپهری و شاعران همدورهی او نماد است. این شعر جز شعرهای اولیه و با ساختاری ساده اما با دیدگاهی نقادانه نسبت به جامعه سروده شده است. پربسامدترین هنجار گریزی در اشعار سپهری هنجار گریزی معنایی است، سپهری از سایر انواع هنجار گریزی مانند واژگانی و زمانی و غیره بهره کمی برده است و این امر توجه خاص سهراب به معانی کلام و عدم دلبستگی به صورت و ظاهر زبان را نشان میدهد.

کلیدواژه ها:

نقد فرمالیستی ، فرمالیسم ، سهراب سپهری ، هنجارگریزی ، آشنایی زدایی ، قیر شب ، شعر معاصر