مطالعه تطبیقی نقش اژدها در سفالینه های دورهی تیموری و صفوی ایران و مینگ چین

تمدن های ایران و چین از دیرباز با هم تبادل فرهنگی داشته و اشتراکات هنری قابل توجه ی میان دو کشور در ادوارمختلف تاریخی مشهود است. یکی از جلوه های مشترک هنری میان این دو تمدن با پیشینه فرهنگی غنی، سفالگریاست. در این میان اژدها یکی از نقوش نمادینی است که سابقه حضور آن در قدیمی ترین منابع ادبی ایران و چین دیده می شود. از طرفی هم، نقش اژدها از جایگاه ویژهای در دوران اسلامی در ایران و دوره مینگ و دوره یوآن در چین در بین هنر سفالگری برخوردار است. اژدها در دوره ی تیموری و صفوی بیشتر روی سفال به کار رفته است و می تواند تقلیدی از نمونه های گذشته باشد. از مهمترین ضرورت پژوهش بررسی تطبیقی طرح و نقش و شناخت نمادین اژدها در ایران و چین می باشد. که تا الان تحقیق مستقلی به آن پرداخته نشده است. لذا هدف از این پژوهش آن است که مشخص شود نقش اژدها در مفاهیم نمادین هنر ایران و چین چگونه است؟ نقش اژدهای چینی به طور مستقیم و بدون تغییر ماهیت چگونه وارد هنر سفالگری ایرانی شده اند؟ از آنجایی که هنر و فرهنگ چین به نوعی با اژدها عجین شده و اساسا چین زادگاه اژدهاست، با بررسی نقش اژدها بر روی سفالینه ای دوره تیموری، صفوی و مینگ می توان به شناخت بیشتر و بررسی دلایل افتراق و اشتراک در سفال پی برد. پژوهش پیش رو با رویکردی تطبیقی و بر مبنای روش توصیفی تحلیلی انجام شده است و جمع آوری اطلاعات آن به شیوه کتابخانه ای صورت پذیرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که در ایران نقش اژدها شبیه به هم هستند همچنین با استفاده از عناصر تزئینی و نقوش گیاهی در سفال های این دوره از لحاظ شکل و اندازه با هم فرق دارند. هنرمند ایرانی به مفهوم و معنای چینی آن توجه نشان داده است و در آثار سفال این دوره اژدها گاه به تنهایی تصویر شده و گاه به تنهایی تصویر نشده است. ولی در دوره مینگ شکل اژدها متفاوت تر است و هنرمند اژدها را به عنوان نقش اصلی به تنهایی روی سفال به تصویر کشیده است.

کلیدواژه ها:

نقش اژدها ، سفال ایران ، سفال چین ، دوره اسلامی ، دوره مینگ