تحلیل همدیدی بارشهای همراه با طوفان تندری فراگیر بهاره در شمال غرب ایران

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های جغرافیای طبیعی، دوره: 54، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JPHGR-54-1_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 333
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمدصالح گرامی

دانشجوی دکترای اقلیم شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

مصطفی کریمی

استادیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

قاسم عزیزی

استاد گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

سمیه رفعتی

استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه سیدجمالالدین اسدآبادی، اسدآباد، ایران

چکیده

بهمنظور شناسایی الگوی فشار در زمان رخداد بارشهای همراه با طوفان تندری فراگیر، ۱۸ ایستگاه واقع در شمال غرب ایران طی دوره ۱۹۹۳-۲۰۱۲ بررسی شد. برای بهدستآوردن روزهای منتخب شاخصهایی قرار داده شد. ۱۰۸ روزی که دارای شاخصهای موردنظر بودند انتخاب شدند و برای تحلیل آماری دادههای ارتفاع ژئوپتانسیل تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال آنها از سایت مرکز ملی پیشبینی محیطی (Ncep/Ncar) اخذ شد و با استفاده از تحلیل عاملی نمرات عاملها مشخص شد و خوشهبندی دادهها با روش تحلیل سلسلهمراتبی و ادغام Ward انجام شد. نتایج تحقیق نشان میدهد که به هنگام وقوع بارشهایی همراه با طوفان تندری فراگیر پنج الگو منطقه موردمطالعه را تحت تاثیر قرار میدهد و عامل گستردگی طوفانهای تندری ترکیب الگوهای همدیدی با صعود محلی است. در این پژوهش الگوی کمارتفاع بسته بیشترین و الگوی ناوه عمیق کمترین تکرار را داشتند. الگوی ناوه عمیق و ناوه ضعیف نسبت به سایر الگوها از گستردگی جغرافیایی کمتری برخوردارند و در زمان رخداد آن، منطقه موردمطالعه دمای سطحی بیشتری را تجربه میکند. در این دو الگو بیشینه جریان قائم هوا در تراز زیرین قابل مشاهده است. همچنین، دریای خزر در تامین رطوبت ترازهای زیرین نقش ایفا میکند. هنگام رخداد الگوهای کمارتفاع بسته، بندال و ناوه شرق مدیترانه، منطقه مورد مطالعه دمای سطحی کمتری را تجربه میکند. همچنین، بیشینه جریان قائم هوا در تراز میانی مشاهده شده است. رطوبت در این الگوها بیشتر از منابع دریای سرخ و دریای مدیترانه تامین میشود.

کلیدواژه ها

الگوی فشار, بارش بهاره, بارش همرفتی, تحلیل عاملی, شمال غرب ایران, طوفان تندری

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.