تحلیل گفتمان لیبرالیستی شعر «به علی گفت مادرش روزی» از فروغ فرخزاد بر پایه نظریه گفتمان لاکلا و موفه

لیبرالیسم که غالبا از آن به عنوان ایدئولوژی دوره­ های مدرن یاد شده است از جمله مفاهیمی است که از عصر مشروطه تا به حال بر تحولات اجتماعی و سیاسی کشور ایران تاثیر داشته و شاهد ظهور گسترده آن در ادبیات نیز هستیم. سخن کاوی یا تحلیل گفتمان هم نوعی مطالعه میان رشته­ ای است که به تجزیه و تحلیل کلام می پردازد و منجر به خوانش عمیق آثار ادبی می­ شود. این پژوهش بر مبنای نظریه تحلیل گفتمان لاکلا و موفه سعی بر این دارد تا مفصل بندی مفاهیم لیبرالیستی را برای هویت بخشیدن به آن در دوره معاصر بر اساس شعر «به علی مادرش گفت روزی» از فروغ فرخزاد، نشان دهد. بر اساس این نظریه هدف اصلی گفتمان لیبرالیستی، رقابت با گفتمان حاکم برای تثبیت آزادی و استقلال به عنوان دال مرکزی این گفتمان می­ باشد و همچنین با مفصل بندی مدلول­ های شناور سنت­ شکنی و مبارزه برای آزادی به دنبال هویت­ بخشی خود است. این گفتمان با اسطوره­ سازی انسان مبارز که همان ماهی و علی که به عنوان کودک درون فروغ فرخزاد می­ باشد سوژه سیاسی خود را یافته و هژمونی گفتمان حاکم را به چالش می­ کشد تا بتواند نظم خود را در جامعه حاکم سازد. روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی است و داده­ های پژوهش با استفاده از شیوه تحلیل محتوا و شیوه کتابخانه ­ای و سندکاوی بررسی شده است.

کلیدواژه ها:

لیبرالیسم ، تحلیل گفتمان ، فروغ فرخزاد ، لاکلا و موفه ، دال و مدلول