بررسی تحلیلی مباحث و اصطلاحات طب سنتی در مثنوی «من و سلوی» اثر نعمت خان عالی شیرازی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 147

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_DEHKH-14-52_003

تاریخ نمایه سازی: 22 مرداد 1401

چکیده مقاله:

مثنوی «من و سلوی» یا «سخن­عالی»، منظومه ­ای اخلاقی و عرفانی، تعلیمی و اجتماعی­ از آثار نعمت­ خان «عالی شیرازی» نویسنده، شاعر و پزشک ایرانی­ تبار شیعی قرن ۱۱و۱۲ ه ق است. «عالی» در هند می­ زیسته و در دربار اورنگ ­زیب و بهادرشاه دارای منزلتی  بوده است. او به عنوان پزشک به دربار اورنگ زیب راه یافت و به نویسندگی و شعر روی آورد و از جانب اورنگ زیب و بهادرشاه به عناوین «نعمت خان» و «مقرب خان» و «دانشمندخان» مفتخر گردید. ­مثنوی «من و سلوی» مجموعه­ ای است­ از حکایات، با موضوعات اخلاقی، عرفانی و اجتماعی. «عالی» در بخش­ هایی از این مثنوی به­ طرح مباحث پزشکی اعم از نام بیماری­ ها، حالات بیمار، شیوه­ های­ درمان، داروها و برخی گیاهان دارویی و اخلاق پزشکی پرداخته ­است، که این ­مباحث تاکنون پنهان و مغفول مانده و به آن توجهی نشده ­است. در پایان این پژوهش به این نتایج مهم دست می­ یابیم که اولا «عالی» برغم اینکه در تذکره ­ها به عنوان شاعر و نویسنده معرفی شده، از پزشکان حاذق دربار بوده و سعی داشته است با طرح مباحث پزشکی در خلال حکایات به معرفی برخی بیماری­ ها و داروها و گیاهان دارویی بپردازد. ثانیا شیوه او در آگاهی بخشی و آموزش عمومی پزشکی و اخلاق پزشکی قابل توجه و بسیار کمیاب بوده و از نظر سبکی نیز حائز اهمیت است. ثالثا این مثنوی می­ تواند در مطالعات و تحقیقات طب سنتی و روابط علمی ایران و هند مورد استفاده و بهره ­برداری قرار گیرد. در این پژوهش از روش کتابخانه­ ای استفاده شده و با بهره­ گیری از سایر کتب مرتبط به تحلیل موضوع اشاره شده در متن مورد نظر می­ پردازد.

نویسندگان

مجید محسنی وادقانی

دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

احمد خاتمی

استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

ابوالفضل مرادی رستا

استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان قم، قم، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • کتاب هاابن ندیم، محمدبن اسحاق (۱۳۸۱) الفهرست، ترجمه محمدرضا تجدد، ...
  • انصاری شیرازی، علی بن حسین (۱۳۷۱) اختیارات بدیعی، تصحیح محمدتقی ...
  • تبریزی، محمدحسین بن خلف (۱۳۸۰) برهان قاطع، تهران: انتشارات نیما. ...
  • خرمشاهی، بهاءالدین و ... (۱۳۸۴) دائرهالمعارف تشیع، جلد ۱۱، تهران: ...
  • دهخدا، علی اکبر (۱۳۷۷) لغتنامه دهخدا، به قلم گروهی از ...
  • صفا، ذبیح الله (۱۳۶۴) تاریخ ادبیات در ایران، تهران: انتشارات ...
  • صمصام الدوله، میرعبدالرزاق (۱۳۸۸) بهارستان سخن، تصحیح عبدالمحمد آیتی، تهران: ...
  • عالی شیرازی، میرزا محمد نورالدین (بی تا) من و سلوی ...
  • قمری البخاری، حسن بن نوح (۱۳۸۸) التنویر، تصحیح سید محمد ...
  • محمدی ری شهری، محمد (۱۳۸۵) دانشنامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین ...
  • معین، محمد (۱۳۷۱) فرهنگ فارسی، تهران: امیر کبیر ...
  • مقبول احمد (۱۳۴۳) شرح احوال و آثار و سبک نظم ...
  • میر، محمدتقی (۱۳۷۸) فرهنگ و مصطلحات طب سنتی ایران، تهران: ...
  • ناظم الاطباء نفیسی، میرزا علی اکبر خان (۱۳۸۳) پزشکی نامه، ...
  • پایان نامهمحسنی وادقانی، مجید (۱۳۹۸) تصحیح مقابله و تعلیقات من ...
  • نمایش کامل مراجع