بررسی پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های پیشرفته عدس دیم با بهره گیری از روش چند متغیره AMMI
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی، دوره: 14، شماره: 42
- کد COI اختصاصی: JR_JCB-14-42_017
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 288
نویسندگان
Dryland Agricultural Research Institute, Kohgiloyeh and Boyerahmad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gachsaran, Iran
Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Khorramabad, Iran
Ardabil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Moghan, Iran
Ilam Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ilam, Iran
Dryland Agricultural Research Institute, Kohgiloyeh and Boyerahmad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gachsaran, Iran
چکیده
چکیده مبسوط مقدمه و هدف: شناسایی ژنوتیپ هایی با عملکرد بالا و سازگاری به دامنه گستردهای از محیطها یکی از هدفهای عمده در برنامه های به نژادی گیاهان زراعی می باشد. مواد و روش ها: بهمنظور ارزیابی پایداری عملکرد ژنوتیپ های پیشرفته عدس، ۱۴ ژنوتیپ برگزیده از آزمایش های گذشته به همراه دو رقم شاهد گچساران و سپهر، در چهار منطقه گچساران، خرم آباد، مغان و ایلام، طی دو سال زراعی ۹۸-۹۷ و ۹۹-۹۸، مورد ارزیابی قرار گرفتند. به منظور ارزیابی پایداری عملکرد ژنوتیپ ها و برهمکنش ژنوتیپ در محیط، از مدل اثرهای اصلی افزایشی و اثرهای متقابل ضرب پذیر (AMMI) استفاده شد. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس AMMI، برهمکنش ژنوتیپ و محیط را بسیار معنی دار نشان داد. تجزیه برهمکنش ژنوتیپ- محیط به مولفه های اصلی نشان داد که مولفه های اول و دوم نزدیک به ۷۰ درصد (به ترتیب ۴۲/۷ و ۲۷ درصد) برهمکنش ژنوتیپ- محیط را توجیه می کنند. محاسبه آماره پایداری AMMI (ASV) نشان داد که از بین ژنوتیپ های آزمایشی، ژنوتیپ های ۹، ۸، ۱ و ۱۲ کمترین مقدار ASVو بالاترین پایداری را دارند. در میان این ژنوتیپ ها، تنها ژنوتیپ ۹، واجد عملکردی بالاتر از شاهد برتر (رقم سپهر) بود. تحلیل بای پلات های AMMI ۱ و AMMI ۲ نشان داد که ژنوتیپ های ۹ و ۱۰، ژنوتیپ هایی با عملکرد بالاتر از میانگین و پایداری مطلوب، میباشند، در حالیکه ژنوتیپ های ۱۱ و ۵ ناپایدارترین ژنوتیپ ها از حیث عملکرد دانه هستند. ژنوتیپ ۱۱ با عملکرد بالا، فاقد سازگاری عمومی بوده و سازگاری خصوصی به محیط ۱ و تا حدی ۲ نشان داد که به منطقه گچساران مربوط می شوند و ژنوتیپ ۵ سازگاری خصوصی به منطقه خرم آباد نشان داد. ژنوتیپ های ۱۲ و ۸ با وجود پایداری مناسب، عملکردی کمتر از میانگین نشان دادند. بر پایه نمودار بای پلات دو مولفه اول، محیط های ۸ و ۷ (ایلام) در کنار ۲ و ۴ بیشترین سهم را در برهمکنش ژنوتیپ- محیط داشتند. نتیجه گیری: در مجموع ژنوتیپ های ۹ و ۱۰ با عملکرد بالا و پایداری مناسب، واجد سازگاری عمومی به محیط های آزمایشی بودند.کلیدواژه ها
Biplot, GE interaction, General adaptation, Private adaptation, بای پلات, برهمکنش ژنوتیپ و محیط, سازگاری خصوصی, سازگاری عمومیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.