اثر پلی سولفید کلسیم بر عناصر غذایی خاک و برخی ویژگی های رشدی گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) رقم گنووس در شرایط تنش شوری

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: شوری خاک یکی از مهم ترین عوامل کاهنده عملکرد گیاهان بوده و بر بسیاری از فعالیت های فیزیولوژیکی و متابولیکی گیاهان تاثیر می گذارد و از این طریق سبب کاهش رشد و عملکرد آن ها می شود. مدیریت مواد غذایی نقش مهمی در کاهش تنش شوری در شرایط مختلف محیطی دارد. کلسیم و گوگرد از عناصر مهم برای افزایش مقاومت گیاهان به شوری می باشند. مواد و روش ها: به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف پلی سولفید کلسیم (شاهد (صفر)، ۳۰ و ۲۵، ۲۰، ۱۵ لیتر در هکتار) در سطوح مختلف شوری (۴ و ۳، ۲، ۱ دسی زیمنس بر متر) بر عناصر غذایی خاک و برخی خصوصیات رشدی گیاه ریحان (Ocimum basilicum (Genovese cultivar))، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۷ در گلخانه و در شهر قائم شهر اجرا شد. صفات اندازه گیری شده در این آزمایش شامل ارتفاع بوته، طول شاخه جانبی، تعداد شاخه های جانبی، تعداد برگ، سطح برگ، وزن تر و خشک اندام هوایی و برخی عناصر خاک (درصد ماده آلی، هدایت الکتریکی خاک، فسفر، پتاسیم و گوگرد قابل جذب، کلسیم، منیزیم، سدیم و کلر محلول) بود. یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین وزن خشک اندام هوایی تا ۲۷/۲ گرم در بوته در تیمار شوری یک دسی زیمنس بر متر همراه با کاربرد ۳۰ لیتر در هکتار پلی سولفید کلسیم به دست آمد. شوری منجر به کاهش معنی داری در وزن خشک اندام هوایی و سایر صفات رویشی مانند تعداد شاخه، سطح برگ و ارتفاع بوته گردید که در این صفات در شرایط عدم کاربرد پلی سولفید کلسیم، بیشترین کاهش مشاهده شد. این در حالی است که کاربرد پلی سولفید کلسیم در اغلب سطوح شوری تاثیر مثبتی بر این صفات داشتند. بااینکه بیشترین تاثیر پلی سولفید کلسیم بر سطح برگ و وزن خشک اندام هوایی مربوط به شوری ۲ دسی زیمنس بر متر بود، ولی بیشترین تاثیر پلی سولفید کلسیم بر ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته و طول ساقه متعلق به سطح شوری ۴ دسی زیمنس بر متر مشاهده شد. با کاربرد پلی سولفید کلسیم، میزان پتاسیم، روی، آهن و مس محلول خاک کاهش یافت، درحالی که میزان کلسیم، منگنز و کلر محلول خاک افزایش یافت. شوری اثر منفی بر میزان فسفر، روی و گوگرد محلول خاک داشت، ولی بر حلالیت دیگر عناصر تاثیری نداشت. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که کاربرد پلی سولفید کلسیم می تواند تا حدی تاثیر شوری را در سطوح مختلف بر خصوصیات رشدی گیاه ریحان کاهش دهد.

کلیدواژه ها:

Basil ، Fertilizer treatment ، Macro elements ، Stress ، تیمار کودی ، تنش ، ریحان ، عناصر ماکرو