الگوی بیان ژن های کد کننده عوامل رونویسی bZIP۵۶،WRKY۱ و NAM-B۱ تحت شرایط کمبود روی در گندم نان (Triticum aestivum L.)

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی، دوره: 14، شماره: 42
  • کد COI اختصاصی: JR_JCB-14-42_011
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 136
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

لیلا تیموری راد

Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Urmia University

امیر فیاض مقدم

Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Urmia University

بابک عبدالهی مندولکانی

Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Urmia University

اسماعیل وهبی

Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Urmia University

چکیده

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: گندم نان (Triticum aestivum L.) یکی از مهم­ترین محصولات اصلی تغذیه ­ای در جهان است. با وجود تلاش ­ها در جهت بهبود کیفیت گندم، سطح ریزمغذی­ه ای آن هنوز پایین­ تر از حد مطلوب برای تغذیه انسان قرار دارد. به ویژه کمبود روی (Zn) یک مشکل گسترده تغذیه­ ای  در کشورهایی است که به ­طور عمده به رژیم غذایی وابسته به غلات متکی می­ باشند. بنابراین تحقیق حاضر به منظور مطالعه و بررسی الگوی بیان ژن­ های کدکننده عوامل رونویسی bZIP۵۶، WRKY۱ و NAM-B۱ تحت شرایط کمبود روی در گندم نان اجرا شد. مواد و روش ها: در این تحقیق، دو رقم گندم هامون (روی-کارا) و هیرمند (روی-ناکارا) در شرایط کمبود و کفایت روی ( به ترتیب صفر و پنج میلی­ گرم روی در کیلوگرم) خاک کشت و نمونه­ برداری از برگ و ریشه گیاهان در دو مرحله ۳۰ روز بعد از جوانه­ زنی (رویشی) و ۳۰ درصد گلدهی (زایشی) انجام گرفت و بیان نسبی ژن­های کد کننده عوامل رونویسی فوق الذکر  در شرایط کمبود روی نسبت به شرایط کفایت آن با استفاده از روش Real time PCR مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که بیش­ترین میزان افزایش بیان نسبی ژن­های bZIP۵۶ (بیش از ۷۷ برابر کنترل) و WRKY۱ (بیش از ۲۰ برابر کنترل)، در ریشه رقم روی-کارا (هامون) در مرحله زایشی مشاهده شد. همچنین میزان بیان هر دو ژن در برگ رقم هامون در مرحله رویشی نیز بطور قابل توجهی نسبت به گیاهان شاهد افزایش یافت. بیشترین میزان بیان نسبی ژن کد کننده عامل رونویسی NAM-B۱ (بیش از ۵۴ برابر کنترل) در برگ رقم روی -ناکارای هیرمند در مرحله زایشی مشاهده شد. همچنین میزان بیان این ژن در ریشه و برگ رقم روی-کارای هامون به ترتیب در مراحل زایشی و رویشی بطور قابل توجهی نسبت به گیاهان شاهد افزایش یافت. نتیجه گیری: بطور کلی با توجه به افزایش بیان نسبی رونوشت­ های هر سه ژن کد کننده عوامل رونویسی مورد مطالعه در مرحله زایشی در ریشه رقم روی-کارا، احتمالا هر سه ژن در فعال سازی و القای رونوشت برداری ژن­های دخیل در جذب روی در ریشه در شرایط کمبود روی در انتهای دوره رشدی مشارکت دارند. بنابراین می­ توان از این ژن­ ها در در برنامه ­های اصلاحی بهبود کیفیت دانه و غنی سازی زیستی گندم نان برای تولید ارقام روی-کارا استفاده کرد.    

کلیدواژه ها

Bread wheat, Real time PCR, Transcription factors, Zn deficiency, عوامل رونویسی, کمبود روی, گندم نان, واکنش زنجیره­ای پلیمراز در زمان واقعی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.